Utrecht wil jongeren helpen de verlokkingen van cocaïnehandel te weerstaan
Utrecht komt met een meerjarenplan om jongeren te behoeden voor drugscriminaliteit. Onderzoek wijst uit dat in de stad relatief veel jongeren in de cocaïnehandel zitten.
Met het plan wil Utrecht proberen om jongeren die al in de criminaliteit zitten, uit dat milieu te trekken. De gemeente probeert al langer te voorkomen dat jongeren afglijden, maar zegt dat meer actie noodzakelijk is.
Daarom neemt Utrecht de komende jaren meer preventieve maatregelen, komen er initiatieven om jongeren aan eerlijk werk te helpen en begint de gemeente met proeven zoals wijkrechtspraak. Tegelijkertijd gaat de politie criminele jongeren dichter op de huid zitten en er komen meer controles, bijvoorbeeld op het witwassen van drugsgeld.
Gewone verkopers
Op straat leeft volgens de gemeente onder een deel van de jongeren het idee dat drugsdealers gewone verkopers zijn, die een product bieden waar de klant behoefte aan heeft. "Het is zorgelijk wanneer het beeld ontstaat dat criminaliteit normaal is", schrijft burgemeester Sharon Dijksma in het plan, dat vandaag wordt gepresenteerd.
Sommige jongeren kiezen bewust voor het snelle geld, anderen worden misleid en gemanipuleerd om mee te doen aan criminele activiteiten. Vooral jongeren met een licht verstandelijke beperking zijn extra kwetsbaar om geronseld te worden.
150 criminele netwerken
Om te kunnen bepalen welke maatregelen de komende jaren nodig zijn, heeft Utrecht in kaart gebracht hoe groot de problemen met 'ondermijnende criminaliteit' nu echt zijn. De stad blijkt een voorname rol te spelen in de Nederlandse cocaïnehandel.
Uit politiegegevens blijkt dat er zo'n 150 criminele groepen actief zijn in de regio, waarvan 50 in de stad zelf. Ongeveer de helft daarvan houdt zich bezig met cocaïnehandel.
Het aantal meerderjarige verdachten van drugshandel is de laatste jaren verdubbeld, naar 130 in het afgelopen jaar. Ook het aantal minderjarige verdachten van drugshandel nam toe. In 2016 waren er nog zeven verdenkingen tegen dealende tieners, vorig jaar waren dat er 30. Dat is relatief het hoogste aantal van alle grote steden.
De drugscriminaliteit brengt heftig geweld met zich mee, constateert de gemeente. Sinds 2019 zijn dertien panden beschoten, waaronder een advocatenkantoor. Zes keer werd ergens een handgranaat voor de deur gelegd. Daarnaast zijn ook in Utrecht liquidaties gepleegd. De groep rond Ridouan Taghi, afkomstig uit Utrecht en omgeving, staat op dit moment terecht voor een aantal van deze afrekeningen.
Plofkraakschool
De politie heeft verder signalen dat jonge criminelen de buit van plofkraken gebruiken om zich in te kopen in de drugswereld. Relatief veel plofkrakers komen uit Utrechtse achterstandswijken. Vorig jaar is volgens de gemeente zelfs een "plofkraakschool" ontdekt waar jonge jongens werden opgeleid. De groep bleek pinautomaten te hebben besteld om op te oefenen. In september ging dat mis en kwam een 29-jarige man bij een explosie om het leven.
Verdiensten uit de drugshandel worden witgewassen via bijvoorbeeld autobedrijven, koeriersdiensten en vastgoedverhuur. In tweeënhalf jaar tijd is in Utrecht voor bijna 130 miljoen euro aan verdachte transacties gemeld. Ook dit maakt volgens de gemeente duidelijk dat ingrijpen dringend noodzakelijk is.
Banen met status
Twee jaar geleden begon Utrecht al met een programma om te voorkomen dat jongeren afglijden in de criminaliteit. Inmiddels krijgen zo'n 100 jongeren een persoonsgerichte aanpak, zijn dealers van straat gehaald en wordt op basisscholen gewaarschuwd voor de gevolgen van een criminele loopbaan.
Dit beleid wil Utrecht de komende jaren verder uitbouwen. Volgens de gemeente is het vooral belangrijk om jongeren die al met één been in de criminaliteit staan een uitweg te bieden zonder gezichtsverlies. Daarom wil de stad bijvoorbeeld "banen met status" aanbieden, zoals een opleiding tot barista, filmmaker of professioneel duiker.
Utrecht schrijft in het plan niet de illusie te hebben de bloeiende drugseconomie te kunnen stoppen. Wel hoopt de stad dat dit drugsmilieu minder aanlokkelijk wordt voor jongeren. De gemeente houdt er rekening mee dat het zeker vijf tot tien jaar kost om verbeteringen door te voeren.
