Eigenaar Russische sushiketen staat op tegen extreemrechtse groepering na online aanvallen

• Iris de Graaf

  Correspondent Rusland

In Moskou woedt al een aantal maanden een online oorlog tussen een extreemrechtse beweging en 'progressieve' Russische bedrijven. De beweging, genaamd 'de Mannelijke Staat', lanceert online aanvallen, spant rechtszaken aan en dreigt bedrijven kapot te maken vanwege berichten op sociale media waarin lhbti-, feministische- en zwarte modellen centraal staan.

Een aantal bedrijven is voor de aanvallen gezwicht, maar één sushiketen staat tegen de aanvallen op.

De beweging is deze zomer steeds actiever geworden. Niet alleen sushiketens, maar ook ecologische supermarkten, feministen, kritische bloggers, comedians, journalisten en mediabedrijven zijn de afgelopen maanden slachtoffer geworden van de groep.

Vorige week lanceerde de extreemrechtse groep een agressieve campagne tegen de Russische sushiketen Jobidojobi vanwege een Instagrampost met een zwart model dat poseerde met sushi. De oprichter van 'de Mannelijke Staat', Vladislav Pozdnjakov, mobiliseerde zijn 100.000 volgers op Telegram om de sushiketen te belagen met DDoS-aanvallen, nepbestellingen en slechte recensies.

Jobidojobi bood vervolgens publiekelijk zijn excuses aan "voor het kwetsen van ons publiek met de foto's" en verwijderde alle foto's met het zwarte model.

'In de aanval'

Een dag later riep dezelfde Pozdnjakov op tot een soortgelijke aanval op de populaire sushiketen Tanoeki. Met meer dan 61 restaurants in Moskou, vestigingen in het buitenland en honderdduizenden volgers op sociale media, spreekt de keten veel jongeren aan. Tanoeki zet zich in tegen racisme in Rusland.

Pozdnjakov deelde Instagramposts van Tanoeki op zijn Telegramkanaal met het onderschrift: "In de aanval!" Op de foto's stond een mannelijk zwart model en een lunchbox met een regenboogprint.

Die foto's zouden volgens Pozdnjakov propagandamateriaal zijn om "progressieve waarden op te leggen aan het Russische volk". Pozdnjakov mobiliseerde opnieuw zijn honderdduizenden volgers om ook Tanoeki aan te vallen en dreigde het bedrijf kapot te maken als het de Instagramposts niet verwijderde.

De website werd ontregeld, honderden nepbestellingen werden geplaatst maar nooit betaald en de veiligheidsdienst FSB deed invallen bij vestigingen van de keten vanwege bommeldingen. De beelden daarvan werden gedeeld door aanhangers van Pozdjnakov die de meldingen hadden gedaan.

Maar sushiketen Tanoeki weigert te capituleren. "Ze hebben de verkeerde mensen uitgekozen", zegt Aleksandr Orlov, oprichter en eigenaar van Tanoeki. De eigenaar mobiliseerde de honderdduizenden volgers van Tanoeki's sociale media om Pozdnjakov en zijn Telegramkanaal te rapporteren bij de bedrijven.

De hashtag 'WijZijnTanoeki' gaat nu viral. Ook heeft het restaurant de hulp ingeroepen van de Russische mediawaakhond Rozpotrebnazor en de Russische autoriteiten. Daarmee is het het eerste bedrijf in Rusland dat nu openlijk de strijd aangaat met 'de Mannelijke Staat'.

Orlov zegt: "Ik snap niet dat mensen boos worden om onze content. Maar hoe dan ook is dit een minderheid. Wij houden geen rekening met een paar extreemrechtse mensen; daarnaast doen we niets fout. We verspreiden geen propaganda, we laten gewoon allerlei mooie mensen zien van alle religies, nationaliteiten en seksuele oriëntaties. En dat zullen we altijd blijven doen."

Orlov heeft inmiddels een rechtszaak aangespannen tegen de beweging vanwege rassenhaat. "Niemand heeft het recht ons te bedreigen of te vertellen wat we wel of niet mogen posten. We zullen doorgaan met wat we doen en nooit toegeven aan dit soort bedreigingen."

Ook ecologische supermarkt Vkusvill (die ook vestigingen heeft in Amsterdam) werd in juli doelwit vanwege een reclamespotje met een lesbisch koppel. Vkusvill maakte excuses voor het 'kwetsen van het Russische volk' en verwijderde het materiaal.

Vkusvill wordt inmiddels geboycot op sociale media door jonge progressieve Russen. De desbetreffende familie is gevlucht vanwege doodsbedreigingen van Pozdjnakov's aanhangers.

Vandaag reageerde ook het Kremlin op de ophef rondom Tanoeki versus de groep. "We gaan de zaak bekijken. En als 'Mannelijke Staat' de wet overtreedt, moeten autoriteiten hierop reageren", aldus Kremlin-woordvoerder Peskov.