Orkaan Ida 'eerste echte test' voor waterkeringen New Orleans

Een historische gebeurtenis wordt het, verwacht Piet Dircke, dat orkaan Ida over New Orleans heentrekt. Niet omdat Ida orkaan Katrina zal overtreffen in schade en slachtoffers, maar juist omdat dat niet zal gebeuren: "Daar durf ik mijn hand voor in het vuur te steken", zegt de directeur watermanagement van het Nederlandse ingenieursbedrijf Arcadis. "Bij Katrina was het verhaal hoe New Orleans gefaald had, maar het succesverhaal van daarna moet ook verteld worden."

Dircke klinkt zeker van zijn zaak. Arcadis heeft vanaf 2005 voor 200 miljoen dollar aan plannen ontwikkeld, bedacht en voorbereid en toegezien op de bouw van een compleet nieuw beschermingssysteem, met dijken, betonnen keerwanden en drie grote stormvloedkeringen rond de stad. Het wordt het Hurricane & Storm Damage Risk Reduction System (HSDRRS) genoemd.

In totaal hebben de deltawerken van New Orleans 14,5 miljard dollar gekost. Zelf is Dircke "tussen de veertig en vijftig keer" in New Orleans geweest in het kader van de werkzaamheden. "Ida is de eerste echte testcase of de systemen het houden."

Limburgse toestanden

Het is niet de eerste orkaan sinds Katrina in 2005 grote delen van de stad verwoestte en 1800 dodelijke slachtoffers maakte. In 2012 trok Isaac over, maar dat was een orkaan van de laagste categorie. Katrina was een categorie 5-orkaan, Ida heeft categorie 4 toebedeeld gekregen. Bovendien was ten tijde van Isaac nog niet het hele beschermingssysteem af.

Nu is dat wel het geval, al kun je als het om watermanagement gaat eigenlijk nooit zeggen dat het af is, meent Dircke: "In Nederland zijn we rond het jaar 1200 begonnen ons te beschermen tegen het water en daar zien we ook nog steeds overstromingen, zoals laatst in Limburg."

Limburgse toestanden zal je nu ook mogelijk zien bij Ida in New Orleans, denk Dircke. Het risico bestaat op 'overtopping'. Dat wil zeggen dat het water hoger komt dan de dijken en keringen. "Mogelijk zal er een kering niet op tijd dichtgaan, of een pomp de hoeveelheid water niet aankunnen. Dan krijg je wateroverlast en kortsluiting. Mensen zullen een nat pak halen, maar niemand verdrinkt."

Volgens Dircke is het belangrijkste dat de systemen niet bezwijken. Dat gebeurde wel bij Katrina. Dijken en keringen braken vanwege slechte en verouderde constructies door, met desastreuze gevolgen.

Dit zijn de eerste beelden van de orkaan:

HSDRRS is ontworpen om weeromstandigheden te weerstaan die eens in de honderd jaar voorkomen. Vergeleken bij Nederlandse beschermingsniveaus lijkt dat laag. De Nederlandse deltawerken zijn bedoeld om stormen te kunnen weerstaan die eens in de paar duizend jaar voorkomen. Dircke: "Amerika is een totaal ander land, dat met veel meer rampen te maken krijgt dan alleen waterrampen. Ze doen daar een veel groter beroep op de weerbaarheid van de bevolking zelf." We kunnen jullie niet tegen álles beschermen, is de boodschap van Amerikaanse overheden aan hun burgers.

Daarbij komt, zegt Dircke, dat de dijken in New Orleans hoger zijn dan in Nederland: "Het water kan daar zeer kort en zeer hevig veel hoger komen. Een storm die eens in de honderd jaar voorkomt in New Orleans is niet hetzelfde als een storm die eens in de honderd jaar voorkomt in Nederland."

Het is een indrukwekkende prestatie die er is geleverd, vindt Dircke. Niet alleen is er de grootste stormvloedkering ter wereld neergezet, met de grootste pomp ter wereld ("een stormvloedkering houdt het water tegen, maar dat betekent dat het ook niet weg kan stromen"), vooral de snelheid waarmee de werken na Katrina zijn neergezet noemt hij bijzonder.

In ongeveer vier jaar tijd was het grootste gedeelte af. "Er is veel geld in gepompt, er is een keiharde deadline gesteld en er is de allerhoogste prioriteit aan gegeven. Soms werd al een deel van een kunstwerk neergezet terwijl we nog maar 80 procent ontworpen hadden. Dan werd het maar iets breder, iets hoger of iets zwaarder dan strikt noodzakelijk was geweest als je het optimaal efficiënt had ontworpen."

Maar toch maakt Dircke zich zorgen. "Amerikanen zijn goed in nieuwe dingen bouwen, maar zijn geen kampioenen in onderhoud. Bij de Maeslantkering zijn 22 mensen fulltime bezig met onderhoud voor een kering die eens in de tien jaar dichtgaat. Dat commitment heb je nodig."

En door de omstandigheden wordt New Orleans, dat onder de zeespiegel ligt, steeds kwetsbaarder. "Door bodemdaling zakt New Orleans, de zee stijgt door klimaatverandering en de zee komt ook nog dichterbij omdat er door erosie elke dag een stuk van de Mississippi-delta in zee verdwijnt." Het belangrijkste wordt daarom nu om de kust van Louisiana met natuurlijke methodes te beschermen. Dircke: "Maar daar heeft nog niemand het ei van Columbus voor gevonden."

Inwoners van Louisiana zetten zich inmiddels schrap voor de komst van de orkaan: