Van aardbeien naar cannabis: Afrikaanse landen hopen geld te verdienen aan 'groen goud'

• Elles van Gelder

  correspondent Afrika

Het is een snel groeiende miljardenindustrie op het Afrikaanse continent: cannabis. Het wordt al volop illegaal gekweekt maar nu legaliseren steeds meer Afrikaanse landen het commercieel groeien van het gewas. Niet om high van te worden maar voor medicinaal gebruik.

Leslie Zettler is de grootste aardbeienkweker van Zuid-Afrika. Al generaties boert zijn familie op de vruchtbare grond van Stellenbosch, nabij Kaapstad. Die akkers daar staan vooral ook bekend om de wijnranken. Maar sinds kort groeit er een nieuw gewas, cannabis.

Volgens Zettler was het helemaal geen vreemde stap om van aardbeien over te gaan naar wiet. "Het heeft net zo goed water en mest nodig. We zijn boeren. Geef ons een gewas en we telen het." Zijn bedrijf Felbridge was onlangs verantwoordelijk voor de eerste commerciële export van legaal gekweekte cannabis van Zuid-Afrika naar Europa.

Zettler kweekt een cannabissoort die een medicinale werking heeft zonder dat je er high van wordt, zegt hij:

De morele bezwaren tegen cannabis als genotsmiddel zijn er nog steeds op het continent. Alleen in Zuid-Afrika is sinds een paar jaar het recreatieve gebruik van cannabis toegestaan. Maar toch legaliseren steeds meer Afrikaanse landen de kweek van de drugs: het gaat daarbij om het commercieel groeien van cannabis voor medicinaal en of industrieel gebruik en bedoeld voor de export.

Legalisering

Lesotho was het eerste land dat in 2017 cannabis legaliseerde voor die doeleinden. Marokko, Zimbabwe, Ghana, Uganda en Malawi volgden. In Nigeria, Swaziland en Kenia wordt er over legalisering gesproken. In sommige van die landen hopen ze dat wiet de tanende tabaksindustrie kan vervangen.

De Afrikaanse landen hopen zo buitenlandse valuta binnen te krijgen en te zorgen voor meer werkgelegenheid. "De cannabisindustrie heeft heel veel potentie," zegt Zettler. "Bijna dagelijks krijgen we vragen van andere agrariërs die er ook in willen stappen of die net een vergunning hebben gekregen. En boeren die al toestemming hebben om te groeien, breiden hun bedrijf uit. Het is een opwindende tijd en we willen graag voorop lopen."

Een onderzoek uit 2019 van onderzoeksbureau Prohibition Partners schat dat Afrika's cannabismarkt in 2023 7,1 miljard dollar waard kan zijn. En een rapport uit 2018 van bank Barclays schat de wereldmarkt op 272 miljard dollar in 2028.

Wiet is niet nieuw op het continent. Het wordt volop illegaal gekweekt. Zoals door Anele Kohliso. Vijftien jaar lang kweekte hij cannabis op het platteland in de provincie Oostkaap. Maar nu staat hij in de legale kas van Felbridge de medewerkers te vertellen hoe ze de bloemen uit de takken moeten knippen.

"Op het platteland kweken we illegaal cannabis omdat we geen andere keuze hebben," vertelt hij. "Er is geen werk. Ik heb twee kinderen en die moesten naar school. Maar de politie viel me de hele tijd lastig. Dus heb ik besloten om te stoppen en hier te gaan werken."

Het liefst zou Kohliso zijn eigen bedrijf beginnen. Maar de vergunningen voor het kweken van medicinale cannabis zijn duur en de eisen die er gesteld worden aan het bedrijf, zoals de beveiliging, streng. De Black Farmers Association of South Africa heeft protest aangetekend bij de Zuid-Afrikaanse autoriteiten en meent dat zwarte boeren geen kansen krijgen om geld te verdienen aan wat Zuid-Afrikaanse media ook wel het nieuwe groene goud noemen.

Kohliso zegt blij te zijn met alles wat hij nu bij aan het leren is over het commercieel kweken van cannabis. "Want dit is wel wat anders dan op het platteland. Er komt veel bij kijken. Er zijn strikte eisen voor het groeien van cannabis als medicijn. " En hij hoopt in de toekomst legaal voor zichzelf te kunnen beginnen. "Dat blijft mijn droom, maar ik heb startkapitaal nodig."

Optimistisch

De boeren in Zuid-Afrika hopen dat de regels ook nog verder worden versoepeld in het land wat dus al het meest vrije is van het continent. Er wordt gesproken over het ruimer binnenlands toestaan van cannabis voor medicinaal gebruik. Zettler: "Wij zijn optimistisch dat er hier ook een goede markt is."

Toch noemt hij het geen snelle groene pot goud. "Er zijn veel regels en alles verandert ook snel. En ieder land heeft zijn eigen eisen waar we aan moeten voldoen voor de export. Je hebt een lange adem nodig. Als je die hebt dan zijn er zeker kansen."