Kabinet belooft Kamer ruimhartige toelating Afghanen
Het kabinet zal alles in het werk stellen om Afghanen die gevaar lopen omdat ze de Nederlandse overheid hebben bijgestaan naar Nederland te halen. Dat hebben de demissionaire bewindslieden toegezegd in de Tweede Kamer.
Ze benadrukten wel dat ze geen garanties kunnen geven, omdat het niet zeker is dat de betrokkenen het vliegveld in Kabul kunnen bereiken. "Dat is de vreselijke realiteit", zei minister Kaag.
De Kamercommissie voor Defensie had het reces onderbroken voor een debat met de ministers Kaag en Bijleveld en staatssecretaris Broekers-Knol. De Kamer drong er in meerderheid op aan niet alleen ruimhartig te zijn ten opzichte van tolken die voor de Nederlandse overheid hebben gewerkt, maar bijvoorbeeld ook ten opzichte van chauffeurs, koks, beveiligers. Ook moet het kabinet zich volgens de Kamer inspannen voor (fixers van) journalisten en mensen die aan Nederlandse ontwikkelingsprojecten hebben meegewerkt.
'Te traag'
De Kamer was zeer kritisch over het volgens velen te trage tempo waarmee het kabinet zich heeft ingespannen voor de tolken. Het kabinet zou zich te bureaucratisch hebben opgesteld. Bijleveld en Broekers wezen dat van de hand en zeiden dat steeds alles op alles is gezet om de tolken naar Nederland te halen.
Maar ze benadrukten dat de inmiddels afgezette Afghaanse regering steeds een paspoort eiste voordat mensen het land mochten verlaten. "We hadden wel met een legitieme regering te maken", benadrukte Bijleveld. Je mag geen mensen ontvoeren. We kunnen niet ingrijpen in een soeverein land."
Bijleveld zei dat er sinds juli 43 tolken met hun gezinnen in Nederland zijn aangekomen en dat nu in totaal 111 Afghaanse tolken in Nederland zijn. Met hun gezinsleden erbij zijn dat 500 mensen. Volgens de minister zijn er nog eens 67 tolken die mogen komen en ook nog 35 die voor de Europese politiemissie hebben gewerkt.
Het kabinet is van plan om vanaf morgen een luchtbrug te vormen om mensen vanuit Afghanistan te evacueren. Er is een toestel op weg dat via een tussenstop naar Kabul zal gaan om een nieuw ambassadeteam af te zetten en 62 militairen voor de beveiliging. De oorspronkelijke ambassadestaf is gisteren geëvacueerd.
Het is de bedoeling dat er de komende dagen twee Nederlandse Hercules-transportvliegtuigen worden gebruikt. "Vanuit een nabij land zullen die een luchtbrug opzetten. Die kunnen elke dag een paar keer op en neer vliegen", zei Bijleveld. Gisteren was ook al een Nederlands vliegtuig op weg naar Afghanistan, maar dat kreeg geen toestemming om te landen.
Kaag noemde de situatie in het land dramatisch. "Het is een ramp; de ontwikkelingen hebben zich veel sneller voltrokken dan de internationale gemeenschap en ook wij hadden verwacht." Kaag erkende dat het kabinet dit niet heeft zien aankomen.
De laatste weken kwamen meerdere tolken naar Nederland. Een van hen is Barigul. Hij ziet in deze video - die een paar weken oud is - na vijftien jaar veteranen Roy en Robert terug in Nederland. Barigul is op verzoek onherkenbaar in beeld gebracht:
Ze zei in het debat dat de Nederlandse ambassademedewerkers in de nacht van zaterdag op zondag door Amerikaanse militairen van hun bed zijn gelicht. Ze kregen het bericht dat de compound door de Taliban zou worden overvallen. Volgens Kaag konden de Nederlanders toen niet het lokale personeel inlichten. "Dat is geen kwade wil; ze moesten op instructie meteen weg."
De minister zei ook dat het Afghaanse personeel daarna alsnog is ingelicht. Ze weersprak dat het in de steek is gelaten.
Afhankelijk van de VS
Kaag onderstreepte dat Nederland niet zonder Amerikaanse hulp kan, op het gebied van veiligheidsinformatie, "aircover" en bescherming van de luchthaven in Kabul. Volgens haar is het kabinet ook van de Verenigde Staten afhankelijk voor contacten met de Taliban.
Het commissiedebat, dat veel langer duurde dan gepland, was geregeld zeer kritisch van toon. Veel Kamerleden toonden zich geïrriteerd, omdat volgens hen de bewindslieden te vaak naar elkaar verwezen. Morgen is ook nog een kort plenair debat in de Kamer.
NOS op 3 dook in 20 jaar Afghanistan:
