Woningtekort in coronajaar iets afgenomen, maar blijft komende jaren hoog

Op basis van de bouwplannen die er nu zijn lijkt Nederland op koers te liggen om het woningtekort voor 2030 in te lopen. Dat staat in de Staat van de woningmarkt 2021 van het ministerie van Binnenlandse Zaken. De belangrijkste ontwikkelingen op de woningmarkt zijn daarin op een rijtje gezet.

De woningmarkt lijkt tot nu toe nu nauwelijks geraakt door corona. De vraag naar huizen bleef ondanks de pandemie groot, net als het woningtekort, al is dat wel iets afgenomen in het coronajaar. De komende jaren loopt dat tekort weer op (tot en met 2024) om in dat jaar een piek te bereiken, staat in het rapport.

Meer woningen gebouwd

In 2020 waren er zo'n 279.000 woningen te weinig. Een jaar eerder waren dat er nog 331.000.

Dat komt volgens de onderzoekers doordat de bevolking minder hard is gegroeid in het eerste coronajaar. Er migreerden minder mensen vanuit het buitenland naar Nederland, en ook zijn er meer mensen overleden.

Daarnaast zijn er meer nieuwe woningen gebouwd dan werd verwacht: bijna 70.000. Vanwege de stikstofproblematiek en corona was verwacht dat er juist minder nieuwe woningen bij zouden komen.

Desondanks is het woningtekort nog steeds hoog, zeggen de onderzoekers.

De woningmarkt is min of meer in balans wanneer het woningtekort zo'n 2 procent van de woningvoorraad is. Nu ligt het tekort nog op 3,5 procent. De prijzen van huizen stegen ook hard: een koopwoning was in 2020 gemiddeld 7,8 procent duurder dan in 2019. Een jaar eerder stegen de prijzen met 6,9 procent.

Bouwplannen

De komende jaren zal het woningtekort nog wat verder oplopen, denken de onderzoekers, omdat dit jaar en volgend jaar waarschijnlijk minder gebouwd wordt vanwege stikstof en corona. Maar vanaf 2023 wordt er wel weer volop gebouwd, is de verwachting. Dat is ook te zien aan de bouwplannen van overheden.

Op basis van die bouwplannen ligt Nederland volgens het onderzoek op koers om het woningtekort voor 2030 in te lopen. Sterker nog: het aantal huizen dat er volgens de bouwplannen bijkomt is hoger dan nodig: er moeten zo'n 706.000 huizen bij tot 2030, en op dit moment liggen er plannen voor zo'n 961.300 woningen.

Volgens de onderzoekers is dat overschot in de plannen noodzakelijk. "De ervaring leert dat gemiddeld een derde van de gemaakte woningbouwplannen vertraging oploopt of niet doorgaat", staat in het rapport.

Particuliere beleggers

Beleggers spelen een steeds belangrijkere rol in de woningmarkt. Steeds meer van de beschikbare woningen worden gekocht door beleggers. Zij verhuren die vervolgens aan starters die mede door de prijsstijgingen zelf geen eigen woning kunnen financieren.

In de eerste helft van 2020 ging zo'n 20 procent van alle woningaankopen naar particuliere beleggers die profiteerden van de lage rente.

Sinds 1 januari dit jaar moeten beleggers een hogere overdrachtsbelasting betalen. Die laatste maatregel leidde er volgens de onderzoekers toe dat eind 2020 veel woningbeleggers nog even snel hun slag sloegen.

Wat de rol van beleggers op de lange termijn zal zijn voor de woningmarkt is onzeker, schrijven de onderzoekers. Het zou minder aantrekkelijk kunnen worden om huizen te kopen om te verhuren vanwege die verhoogde overdrachtsbelasting, en maatregelen zoals opkoopbescherming en de maximale huurverhoging in de vrije sector.