Komst big tech in financiële wereld brengt risico's met zich mee, waarschuwt DNB

• Eva Wiessing en Nando Kasteleijn

Het was al populair en het nam door de pandemie een nog grotere vlucht: betalen met je telefoon. Je koppelt je bankrekening aan de betaaldienst van Apple of Google en je pinpas kan in je portemonnee blijven zitten. Het is voor De Nederlandsche Bank (DNB) een voorbeeld van de interesse van big tech in de financiële wereld.

De toezichthouder beschrijft in een nieuw rapport de mogelijkheden en risico's van de interesse van Amazon, Apple, Facebook en Google in financiële markten. Door samenwerking op te zoeken, en dus niet zelf een vergunning aan te vragen, kunnen de techgiganten financiële diensten aanbieden zonder dat ze zelf onder toezicht komen te staan, staat in het rapport. "Ook kunnen zij zo profiteren van het relatief grote vertrouwen dat consumenten in banken en verzekeraars hebben."

Daarbij heeft de centrale bank twee concrete zorgen. Enerzijds is er de kans dat het vertrouwen van consumenten in banken wordt aangetast door verregaande samenwerking met techgiganten. Ook ziet de DNB risico's in het feit dat de banken steeds vaker gebruikmaken van cloudoplossingen van Amazon, Google of Microsoft voor het opslaan en analyseren van data. Hierop is Europees toezicht nodig, vindt het orgaan.

Voorbereiden op rol big tech

"Financiële instellingen moeten zich voorbereiden op een grote rol van de digitalisering en een grote rol van big tech", zegt Steven Maijoor, directeur bankentoezicht bij DNB. "De kracht van big tech is het gebruikersgemak. Tegelijkertijd is het vertrouwen in financiële instellingen groot. Als big tech concurreert met financiële instellingen, wil je dat vertrouwen natuurlijk behouden." Dat betekent dat als big tech voor 'bank' gaan spelen, er een vergunning moet worden aangevraagd, zegt Maijoor.

De betaaldiensten van Apple en Google zijn vooralsnog nog de voornaamste manieren waarop de consumenten merken dat de techwereld interesse heeft in de financiële wereld. DNB noemt de "potentiële impact" van de samenwerking tussen de techgiganten en banken groot.

Sinds de introductie van Apple Pay in juni 2019 heeft mobiel betalen een vlucht genomen:

Apple Pay was als eerste beschikbaar en DNB wijst erop dat de banken in eerste instantie terughoudend waren om dit toe te staan "vanwege de (hoge) transactievergoeding". Door een aanhoudende roep van klanten gaven de banken hier toch aan toe. Inmiddels komt Google Pay nu ook beschikbaar, terwijl de banken hier verlies op draaien.

Over dat laatste is DNB bezorgd. Want als deze samenwerking verdergaat dan dat, kan het klantencontact "verwateren". Banken zullen dan minder makkelijk de producten kunnen verkopen waarmee ze geld verdienen, zoals leningen en beleggingen. Op den duur zou daarmee het bestaan van banken in gevaar komen.

Krediet geven aan mkb

Daarnaast voorziet de toezichthouder dat technologiebedrijven hun dienst verder kunnen uitbreiden. Zo biedt Amazon via het Nederlandse ING het Duitse mkb al kredieten tot 750.000 euro aan, en heeft Bol.com iets soortgelijks in Nederland. "Dit kan hun ecosysteem versterken, omdat webwinkeliers zo makkelijker hun activiteiten kunnen uitbreiden", staat hierover in het rapport.

Ook op andere terreinen zou big tech groter kunnen worden: beleggingen en verzekeringen. DNB tekent aan dat een op de vijf huishoudens eind vorig jaar belegde, wat resulteerde in een recordinleg van 3,8 miljard euro in een jaar tijd. Dit soort diensten is nu nog alleen in China te vinden bij Alibaba en Tencent.

De Chinese techreus Tencent is daarnaast eigenaar van WeChat. Dat is het duidelijkste voorbeeld van een app waarmee de consument alles kan doen. Van tickets kopen voor een concert tot een verzekering afsluiten en ook nog chatten met familieleden.

Facebooks eigen 'munt'

Facebook leek een paar jaar terug wel die ambities te hebben, maar daar kwam toen niks van terecht. Het bedrijf lijkt met Diem, het voormalige Libra, alsnog wel een poging te doen: een betaalinfrastructuur opzetten voor internationale transacties. Dit gaat wel langzaam en de vraag is wat hier uiteindelijk van terechtkomt.