Met spijkers op laag water krijgt zeewier een nieuwe kans op de Wadden

Onderzoekers hebben gisteren honderden spruiten zeegras geplant op de bodem van de Waddenzee. De plantjes zijn stuk voor stuk vastgebonden aan grote spijkers om te voorkomen dat ze wegspoelen. Voor de zekerheid hebben de onderzoekers ook zandzakken om de plantjes heen gelegd.

De aanplant is de volgende stap in de herintroductie van zeegras in de Waddenzee, een project van de Rijksuniversiteit Groningen en het Koninklijk Nederlands Instituut voor het Onderzoek der Zee (KNIOZ).

Ooit stond de Waddenzee vol met het spul, meldt Omrop Fryslân. De voordelen zijn legio. Levend is zeegras belangrijk voor de biodiversiteit en het vasthouden van CO2. Zeegras dempt de golven en beschermt de eilanden tegen stormen. Geoogst (en daarna gedroogd in een van de vele wierschuren op de Waddeneilanden) is zeegras te gebruiken voor van alles en nog wat, van de bouw van dijken tot de vulling van kussens en matrassen.

Spontaan tot buiten het proefvlak

Na de aanleg van de Afsluitdijk in de jaren dertig van de vorige eeuw verdween zeegras uit het Nederlandse Waddengebied door allerlei plantenziektes. In het Duitse en Deense Waddengebied bleef zeegras wel groeien. Vorig jaar besloten onderzoekers voor het eerst om zeegras uit Duitsland te halen en dat te gebruiken voor herintroductie op een droge zandplaat in de Nederlandse Waddenzee.

Al snel bleek dat die proef opvallend goed verliep. Binnen een paar maanden verspreidde de aanplant zich spontaan tot ver buiten het proefvlak bij Griend, tussen Harlingen, Vlieland en Terschelling. "Een fantastische ontwikkeling. We willen nu kijken of het zichzelf nu ook in stand kan houden zonder dat we extra inzaaien", zei onderzoeker Laura Govers toen.

Drempels van zandzakken

Gestimuleerd door het succes van toen, is Govers nu bezig om van oorsprong Duits zeegras ook onder water te herintroduceren. In het helderste water van de Wadden, zoals op de Vlakte van Kerken bij Texel, zijn zij gisteren begonnen honderden spruiten zeegras op de zeebodem te planten. Makkelijk is het niet, want als je zo'n teer plantje in het zand zet, spoelt het weg. Om dat te voorkomen hebben de onderzoekers drempels van zandzakken om de aanplant aangebracht.

"Als je dat niet zou doen, dan weet je eigenlijk wel vrijwel zeker dat het te dynamisch is, omdat een heel zeegrasveld ontbreekt", zegt Govers' collega Katrin Rehlmeyer. Zij wijst er ook op dat de spruiten met ijzerdraad worden vastgebonden aan een ijzeren spijker die in de bodem wordt vastgezet. Ook worden 3D-wortelmatten van afbreekbaar kunststof gebruikt om te voorkomen dat het sediment, het zand, wegspoelt.

Ondanks alle voorzorgsmaatregelen is het onduidelijk of het experiment gaat slagen. Zo komen de gebruikte planten uit de buurt van het Duitse Waddeneiland Sylt. Maar het zeewater is daar veel minder zout dan in Nederland. Toch hebben de onderzoekers goede hoop dat het gaat lukken. Zo niet, dan gaan ze het opnieuw proberen met zeegras uit zouter water uit Denemarken. Daar konden zij door de coronabeperkingen tot nu toe niet naartoe.