Eten? Drinken? Naast een vreemde zitten? De nieuwe treinetiquette

• Carmen Dorlo

  redacteur Online

Een grote verandering voor de NS vandaag: het bedrijf rijdt weer de normale dienstregeling - zoals vóór de coronapandemie. Het advies van de overheid om alleen noodzakelijke reizen te maken, verviel vorige maand al. Wel is het advies: vermijd de drukte.

Voor veel mensen zal het wennen zijn om met de trein een dagje weg te gaan. Daarom zetten we de nieuwe 'treinetiquette' voor je op een rij.

Mondkapje op of af?

In de trein, op het station en op het perron is een mondkapje verplicht voor iedereen van 13 jaar en ouder. Door die mondkapjesplicht is het toegestaan om in de trein geen 1,5 meter afstand te houden. Draag je er geen? Dan kun je een boete krijgen van 95 euro.

Mag ik nou naast een vreemde zitten of niet?

In het ov-protocol dat vorig jaar werd gemaakt door de ov-sector en Rijksoverheid, staat dat 1,5 meter afstand houden in het openbaar vervoer niet hoeft. Daarom is een mondkapje verplicht. Dat betekent dus dat alle zitplekken bezet mogen zijn, en dat je naast iedereen plaats mag nemen.

Momenteel zien NS en reizigersvereniging Rover dat veel mensen blijven staan bij drukte. "Mensen vinden het oncomfortabel om naast iemand te gaan zitten terwijl we al maandenlang overal horen dat we afstand van elkaar moeten houden", zegt een Rover-woordvoerder. "En het is ook verwarrend: op het perron wordt gevraagd afstand te houden, maar eenmaal in de trein mag iedere stoel gebruikt worden." Toch mag het dus wel.

Vorig jaar testte de NS nog een anderhalvemetertrein (die er overigens nooit gaat komen). Dat zag er zo uit:

Is het beter om te staan of te zitten?

Het mag allebei, zegt NS. Het vervoersbedrijf wijst erop dat er echt genoeg zitplaatsen zijn. "En als veel mensen blijven staan, zorgt dat er weer voor dat andere mensen de indruk van een overvolle trein krijgen", zegt Rover.

Volgens epidemioloog Frits Rosendaal is het risico op besmetting bij staan of zitten even groot. "Zolang je binnen 1,5 meter bent van elkaar, is de uitademingslucht hetzelfde. Het is daarbij wel relevant welke kant de mensen op kijken en of ze praten."

Volgens Rosendaal is het verstandig om toch ook ín de trein op de afstand te letten. "De mate van het gevaar is inderdaad minder geworden, maar het gevaar is er nog wel. Als je met zijn vieren tegenover en naast elkaar zit, dan ben je in nauw contact met elkaar, ook vaak langer dan 15 minuten. Dat geeft risico's."

Daarom raadt de epidemioloog aan om zoveel mogelijk raampjes open te zetten voor ventilatie, indien dat kan, toch afstand te houden en erop te letten dat je niet in iemands gezicht ademt. Maar het beste advies is volgens hem om drukke treinen volledig te vermijden. Ook de NS raadt aan om drukte te vermijden.

Hoe kan ik dan rekening houden met die drukte?

De NS heeft een paar maanden geleden de Treinwijzer gelanceerd. Een functie waarbij je je kan aanmelden voor een treinreis die je van plan bent te maken. Op basis van die aanmeldingen en data over reizigersaantallen is bij elke treinreis een drukteverwachting toegevoegd.

Dat zijn de 'poppetjes' die je ziet als je in de app een verbinding zoekt:

De druktepoppetjes zijn aangepast aan deze periode. "Ons gevoel van drukte is nu anders, dus zullen de poppetjes eerder drukte aangeven." Hoe meer mensen gebruik maken van de Treinwijzer, des te nauwkeuriger de drukte voorspeld kan worden, aldus NS.

Ontbijten of snacken: mag dat?

Er geldt dus een mondkapjesplicht in de trein, maar toch mogen broodjes gegeten en drankjes gedronken worden, zegt de NS. Het is daarbij wel belangrijk dat het mondkapje toch tussendoor gedragen wordt.

"Het is niet de bedoeling dat je uitgebreid een croissant in de trein gaat eten zodat je je mondkapje niet hoeft te dragen. Neem bijvoorbeeld hapjes van je eten en slokjes van je drankje en draag tussendoor wel het mondmasker", zegt de woordvoerder.

Mag mijn fiets of kinderwagen nog mee?

Ja. Al heb je wel een speciaal vervoersbewijs voor je fiets nodig.

En los van deze nieuwe etiquette is er natuurlijk ook nog gewoon de oude etiquette: laat nagels knippen in de trein achterwege. Klim niet dronken in de bagageopslag. En schreeuw niet tijdens het bellen.