'Eén op drie straten in Nederland moet opgebroken worden voor groene stroom'
Voor 2050 moet in Nederland één op de drie straten worden opgebroken om er kabels voor groene elektriciteit in te leggen. Het gaat in totaal om 60.000 tot 80.000 kilometer kabel, zo blijkt uit een studie door de verzamelde netbeheerders in Nederland over de gevolgen van de energietransitie. Daarmee wordt de overstap van het gebruik van fossiele brandstoffen naar duurzame energiebronnen bedoeld.
Daarnaast moet de politiek snel bepalen waar extra nieuwe windparken op zee kunnen komen en waar energie kan worden opgeslagen. Zonder die beslissingen kunnen de netbeheerders niet verder met die energietransitie, zeggen de netbeheerders.
Voor het rapport Het Energiesysteem van de Toekomst is bekeken hoe de energievoorziening eruit kan zien in 2050 als Nederland geen fossiele brandstoffen meer gebruikt. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Het belangrijkste is, zeggen de netbeheerders, dat voor noodzakelijke grote aanpassingen "de schop nú op de goede plaats de grond in" moet.
Klimaatdoelen
De bouw van een windpark op zee of een hoogspanningsstation duurt 2 jaar, maar de voorbereidingstijd neemt vier keer zo lang in beslag, zegt Marc van der Linden van Stedin namens Netbeheer Nederland. Als je de klimaatdoelen ook ná 2030 wil realiseren, moet er volgens hem nu al veel ruimte voor worden gereserveerd. "Voor ons is belangrijk dat die ruimte echt aangewezen gaat worden. Want anders kunnen wij niet aan de slag met kabels en leidingen."
De vraag naar elektriciteit zal volgens de studie grofweg verdubbelen en daarmee verdubbelt ook de omvang van het stroomnet. Dat er ook in bestaande wijken veel moet gebeuren, staat als een paal boven water, zegt Van der Linden. "We gaan steeds meer elektrisch verwarmen, we gaan elektrisch koken en elektrisch rijden. We gaan zelf onze energie opwekken met zonnepanelen op daken. Daarom moet het elektriciteitsnet fors verzwaard worden."
"In de nieuwbouwwijken leggen we nu al vier keer meer capaciteit neer dan we vroeger deden. Daar is dat relatief makkelijk te doen, maar dit zal ook in de rest van Nederland bij de bestaande netten moeten gebeuren. Dus wij verwachten dat tot 2050 één op de drie straten zal moeten worden opengebroken."
Hoge kosten
De kosten van de energieopgave zijn hoog. Vorige week werd al bekend dat er voor 102 miljard euro nodig is aan investeringen, bleek uit een rapport van adviesbureau PwC. Dit zijn investeringen in het elektriciteitsnetwerk, maar daarmee zijn niet alle kosten voor een nieuw energiesysteem gedekt. In dit nieuwe onderzoek wordt gesteld dat er daarnaast jaarlijks tot 4,5 miljard euro nodig is, tussen 2030 en 2050.
De netbeheerders hopen dat alle sectoren in Nederland meedoen met de energietransitie, en richten zich daarbij vooral op de industrie. Manon van Beek, bestuurder bij Tennet: "Wij zijn al bezig met grootschalige uitbreiding van het hoogspanningsnet, maar het is heel belangrijk dat alle partijen in Nederland nu in beweging komen. Dan kan de vraag naar duurzaam opgewekte elektriciteit meegroeien met het stijgende aanbod, bijvoorbeeld door elektrificatie van de industrie."
Het huidige klimaatakkoord loopt tot 2030. Voor daarna stelt Netbeheer Nederland dat er eerst naar meer windmolens op zee gekeken moet worden. Daar is nog ruimte, zegt Van der Linden. "Maar ook daar heb je te maken met veel belangen, zoals visserij, defensie, de zandwinning, toerisme. Dus wil je nu besluiten om daar energie op te wekken na 2030, dan moet je daar ook nu al mee beginnen."
Opslag van energie
Steeds meer energie komt van zonnepanelen en windmolens. Daardoor wordt het energiesysteem steeds afhankelijker van het weer. Vooral voor het overbruggen van koude wintermaanden wordt opslag van energie belangrijk. Dat kan bijvoorbeeld met waterstof of opslag in batterijen. Ook is in kaart gebracht hoeveel ruimte het kost om extra windmolens en zonneparken te plaatsen.
"De ruimtebehoefte voor extra wind-op-land bedraagt tussen de 700 km2 en 2300 km2 en concentreert zich in Noord-Nederland en aan de oostkant van het IJsselmeer", aldus het rapport. Hierbij is landbouw nog steeds mogelijk. "De ruimtebehoefte voor zonneweides varieert tussen 340 vierkante kilometer en 650 km2 en concentreert zich in regio's in Zeeland, Groningen en rond het IJsselmeer."
