Artsen: vaccincampagne in kwetsbare wijken, 'veel mensen totaal verkeerd geïnformeerd'
Huisartsen, specialisten en hun belangenorganisaties willen dat er vaccinatiecampagnes komen die zijn gericht op mensen in achterstandswijken. Ze maken zich zorgen over de lage opkomst in die buurten. Initiatiefnemers van de brief aan het ministerie van Volksgezondheid zijn Shakib Sana, huisarts in Rotterdam, en Robin Peeters, internist in het Erasmus MC.
Volgens de artsen komt belangrijke informatie over de vaccins bij zo'n 35 procent van de bevolking niet terecht. Zij begrijpen of ontvangen de informatie niet die bij de coronapersconferenties door demissionair premier Rutte en minister De Jonge wordt gegeven.
Dat is goed merkbaar in achterstandswijken. Daar is de kans om besmet te worden twee keer zo hoog. Ook de kans om aan covid-19 te overlijden is twee keer groter dan bij andere mensen. De lage vaccinatiegraad kan - op termijn - leiden tot een 'virusreservoir', waaruit telkens herbesmettingen zullen ontstaan, waarschuwen zij.
'Opkomst maar 30 procent'
Huisarts Sana merkt dat veel van zijn patiënten niet komen opdagen voor hun vaccinatieafspraak. De opkomst is tussen de 30 en 40 procent. Hij maakt zich daar grote zorgen over, omdat juist in de achterstandswijken de kans om ernstig ziek te worden groot is. Aandoeningen als suikerziekte, diabetes, longziektes en obesitas komen daar relatief veel voor.
Veranderingen in het vaccinatiebeleid, bijvoorbeeld rond de inzet van het AstraZeneca-vaccin, hebben volgens Sana geleid tot grote angst en twijfel. "Mensen krijgen bovendien eenzijdige informatie uit hun omgeving, waardoor ze gaan twijfelen en angstig worden. Ik probeer ze wel op andere gedachten te brengen, maar dat kost me drie kwartier per patiënt. Die tijd heb ik niet."
"Veel van deze mensen halen hun informatie van sociale media en zijn daardoor helemaal verkeerd geïnformeerd", zegt Sana verder. "Ze denken bijvoorbeeld dat ze onvruchtbaar worden van het vaccin."
Hij en collega-artsen willen daarom dat er een landelijke publiekscampagne komt, gericht op lokale media en lastig te bereiken bevolkingsgroepen. Ze willen dat in club- en buurthuizen betrouwbare informatie wordt verspreid, net als in de maatschappelijke opvang, migrantenorganisaties, kerken, moskeeën, asielzoekerscentra, en op bijvoorbeeld veelbezochte markten.
Verder stellen ze voor om boegbeelden uit de lokale gemeenschap te laten vertellen over hun vaccinatie.
De informatie is ook veel te ingewikkeld over die verschillende vaccins voor verschillende leeftijdsgroepen. Ik snap het zelf al nauwelijks.
Ook Maria van den Muijsenbergh, bijzonder hoogleraar Gezondheidsverschillen aan het Radboudumc, maakt zich zorgen. Zij houdt zich bezig met de effecten van corona op migrantengroepen. "Het is verontrustend om te zien wat voor verhalen er rondgaan over de risico's van het vaccin", zegt ze.
Er zijn bijvoorbeeld veel vragen over wat er precies wordt ingespoten; een stukje virus en of het niet dierlijk is. Ook vragen mensen zich af of ze zich tijdens de Ramadan wel een prik mogen krijgen.
"Het probleem is dat mensen de informatie vaak niet begrijpen", zegt Van den Muijsenbergh. "Die is ook veel te ingewikkeld over die verschillende vaccins voor verschillende leeftijdsgroepen. Ik snap het zelf al nauwelijks."
Migranten hebben volgens de hoogleraar en huisarts ook weinig vertrouwen in de overheid, onder meer door de kinderopvangtoeslagaffaire.
Priklocaties lastig bereikbaar
Een ander probleem is volgens de hoogleraar dat de GGD-priklocaties voor veel mensen lastig te bereiken zijn. Ze beschrijft de situatie in Nijmegen: "Mensen die hier wonen moeten of naar Tiel of naar Wijchen. Dat is voor veel mensen helemaal niet mogelijk, juist in die achterstandswijken."
Er zijn geen cijfers beschikbaar over de vaccinatiegraad in de verschillende wijken. De GGD in Amsterdam doet daar wel onderzoek naar; die resultaten worden op korte termijn verwacht.