PBL waarschuwt: groot tekort aan vaklui maakt versnelling woningbouw lastig
Het wordt een flinke opgave om de komende jaren 100.000 nieuwe huizen per jaar op te leveren, meldt het Planbureau voor de Leefomgeving. Politieke partijen speelde in hun campagne in op het woningtekort en beloofden om er 1 miljoen huizen bij te bouwen. Maar het ontbreekt de bouwsector op de korte termijn aan capaciteit om veel meer en sneller te bouwen dan nu gebeurt, schrijft het PBL in een notitie voor de regeringsformatie.
In vrijwel ieder verkiezingsprogramma werd ruimschoots aandacht besteed aan het tekort aan woningen, maar over de aanpak lopen de meningen uiteen. Zo wil de ene partij meer van alle typen woningen, andere pleiten voor bouwen op landbouwgrond of de bouw van een compleet nieuwe stad. Ook is een veelgehoorde wens: in tien jaar tijd 1 miljoen huizen bouwen. Dat betekent 100.000 nieuwe huizen per jaar.
"De bouwsector zit op de top van zijn kunnen, draait volop, en toch is er de wens om nog sneller te bouwen. Daar zitten grenzen aan", zegt onderzoeker Frans Schilder van het PBL. Nu worden zo'n 75.000 huizen per jaar gebouwd. "Dat is schijnbaar het maximale wat nu lukt. Wellicht kun je dat nog iets ophogen, met snellere procedures, maar van 75.000 naar 100.000 nieuwbouwhuizen zien wij niet gebeuren."
'Fabriekswoningen' als optie
Het PBL wijst erop dat sinds 1990 de nieuwbouwproductie nooit meer boven de 100.000 woningen per jaar heeft gelegen, ook niet toen de landelijke overheid nog over de woningbouw ging. Wat misschien wel zou kunnen helpen is de bouw van 'fabriekswoningen': huizen die in de fabriek gemaakt worden en in heel korte tijd ergens kunnen worden geplaatst. Maar, zegt Schilder, daarmee kan de doelstelling om veel meer huizen te bouwen nog steeds niet worden gehaald.
Er is in Nederland een tekort van ruim 300.000 woningen, heeft ABF Research becijferd:
Ook een veel belangrijkere rol voor de Rijksoverheid bij de bouw van nieuwbouwwoningen is volgens het PBL geen goed idee. In Den Haag gingen de afgelopen maanden regelmatig stemmen op voor een grotere rol voor de landelijke overheid bij nieuwbouwprojecten, bijvoorbeeld via een minister van Wonen. Ook wilde de Tweede Kamer de gemeente Utrecht dwingen tot woningbouw in de polder Rijnenburg.
Geen goed idee, zegt Schilder. Hij wijst erop dat lokale overheden in de beperkte ruimte die er soms is, veel meer moeten doen dan alleen woningbouw, en dat ze dat zelf vaak beter weten. "Je hebt ook duurzame energie nodig, ruimte voor mobiliteit, economie, natuur. Dan kan het dus zijn dat je niet gaat bouwen op locaties die op het oog hartstikke geschikt zijn, omdat je andere opgaven hebt. We zien niet echt voor ons dat een minister vanuit Den Haag precies gaat zeggen waar eengezinswoningen in een straatje moeten komen."
Plannen sneller goedkeuren
Het rijk zou wel een rol kunnen hebben bij het stimuleren van gemeenten, vindt Schilder. "Je kunt ervoor zorgen dat gemeenten een wat grotere afdeling ruimtelijke ordening krijgen, zodat plannen en bouwtekeningen sneller goedgekeurd kunnen worden. Dat zou een belemmering weg kunnen nemen."
Verder wijst het PBL erop dat niet overal het woningtekort even groot is. In de Randstad, rond Arnhem en Eindhoven en alles daartussenin is de vraag naar woningen heel groot, daarbuiten wat minder. Schilder: "Wat je vaak wel hoort en wat logisch is, is dat een minister een oogje in het zeil houdt. Dus stel: de bouwplannen komen uit op maar 50.000 nieuwe huizen, dan kun je als minister zeggen: dat kan wel wat ambitieuzer. En dat gebeurt nu al. Maar dat is echt iets anders dan een minister die gaat uitvoeren."
