Armeens-Syrische vluchtelingen in moeilijkheden door EU-uitwisseling gegevens
Armeense Syriërs die in Nederland asiel hebben gezocht, komen in moeilijkheden door de uitwisseling van gegevens door EU-landen. Voor de kwestie is nu aandacht door de zaak van de 13-jarige Jacob en zijn moeder Tina, die vanuit Nederland dreigen te worden uitgezet naar Armenië. Nederlandse vrienden begonnen een petitie om te voorkomen dat zij worden uitgewezen. Ook vanuit de Tweede Kamer worden vragen gesteld.
Europese lidstaten houden bij wie er een visum heeft aangevraagd om een EU-land te bezoeken. De Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND) zag in de Europese visumbestanden dat er Syrische asielzoekers zijn die probeerden met een Armeens paspoort Europa binnen te komen. Maar omdat de IND oordeelt dat Armenië een veilig land van herkomst is, vindt de dienst dat deze mensen daarnaartoe kunnen. In een onbekend aantal gevallen is daarom een eerder verstrekte verblijfsvergunning ingetrokken.
In het Syrische Aleppo leefden tien jaar geleden meer dan 70.000 mensen met een Armeense achtergrond, voornamelijk christenen. In de loop van de jaren ontvluchtten veel van hen het conflictgebied. Een groot deel zocht zijn heil in Armenië; volgens de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR waren het er tot medio 2015 zo'n 17.000. Vanwege de historische banden hielp Armenië hen aan papieren en onderdak. Vandaaruit reisden ze vaak door naar Europa, Amerika en Canada.
Armeense nationaliteit ingeleverd
Jacob en zijn moeder kwamen in 2015 naar Nederland, op de vlucht voor het oorlogsgeweld in Syrië. Ze hebben nooit in Armenië geleefd, zegt hun advocaat Wil Eikelboom. Maar omdat de moeder de Armeense etniciteit heeft, kon ook zij in Armenië eenvoudig een paspoort aanvragen.
Dat heeft ze gedaan in de hoop daarmee een visum te krijgen voor Europa. Met een Syrisch paspoort is dat onmogelijk. De visumaanvraag mislukte, maar ze wist alsnog naar Europa te komen.
Tina heeft haar Armeense visumaanvraag nooit ontkend, zegt Eikelboom. De rechter oordeelde ook dat het haar niet kwalijk te nemen is dat ze van die mogelijkheid gebruik maakte om Syrië te ontvluchten.
In de rechtszaken tussen haar en de IND draait het vooral om de vraag of het redelijk is om ze terug te sturen naar een land waar ze geen band mee hebben, behalve hun etniciteit. Zeker nu ze ook afstand heeft gedaan van de Armeense nationaliteit.
Discutabel is volgens Eikelboom of Armenië voor hen wel een veilig derde land is. Nederlandse wetgeving schrijft voor dat het noodzakelijk moet zijn dat er een band is met dat derde land.
Onwetendheid
De IND geeft geen cijfers over hoeveel Syriërs net als Tina een Armeens paspoort hebben gebruikt om naar Nederland te komen. Maar Eikelboom heeft 18 zaken waarin ook discussie is over de Armeense achtergrond.
In die andere zaken valt Eikelboom op dat de Syriërs vaak niet weten dat er op hun naam met een Armeens paspoort een visum is aangevraagd. Hij vermoedt dat mensensmokkelaars dat voor hen hebben gedaan, zonder dat ze dat wisten. "Dat blijkt alleen al uit het feit dat de visumaanvragen zijn gedaan zonder vingerafdrukken, terwijl dat normaal wel verplicht is", legt hij uit.
Bovendien lijken de afwijzingen volgens hem nogal willekeurig. Van de 18 zaken heeft de IND in negen gevallen later geoordeeld dat ze toch in Nederland mochten blijven. Eikelboom vindt daarom dat er sprake is van "ongelijke behandeling van gelijke gevallen". En dat is, stelt de advocaat, in strijd met het gelijkheidsbeginsel. Ook de rechter vindt dat de IND de verschillen beter moet motiveren.
'30 vergelijkbare dossiers'
Onik Gelici, voorzitter van het bestuur van de Armeense kerk in Almelo staat veel Armeense Syriërs bij. Volgens Gelici zijn er dertig dossiers bij de IND waar iets soortgelijks als met Jacob en zijn moeder Tina speelt.
"Het gaat om christelijke Armenen die vanuit bijvoorbeeld Aleppo naar Nederland zijn gevlucht. soms al tien jaar geleden", vertelt hij. Volgens Gelici zijn er duizenden die zo wel al de Nederlandse nationaliteit hebben gekregen. "Deze mensen zijn nooit in Armenië geweest, die kun je daar niet naartoe terugsturen."
Het zijn niet alleen Armenen uit Syrië die bij de IND in problemen komen. Eerder overkwam dit ook al Armenen uit Irak, zegt advocaat Mary Grigorjan. Zij heeft daar al jaren geleden mee te maken gekregen.
Grigorjan vermoedt dat de IND bij de beoordeling kijkt naar of en hoe lang iemand in Armenië is geweest en wat voor band er is met het land. Als iemand er bijvoorbeeld wel langere tijd heeft gewoond, is de kans groter dat hij hier niet mag blijven.
De petitie 'Jacob en Tina blijven hier!' was tot vrijdagavond ruim 160.000 keer ondertekend. Meerdere partijen in de Kamer hebben opheldering gevraagd aan staatssecretaris Broekers-Knol (VVD) van Vreemdelingenzaken.