Fors minder overleden 80+'ers, maar op IC nog geen duidelijk vaccinatie-effect
In alle leeftijdsgroepen daalt het aantal overleden coronapatiënten en de afname is veruit het grootst bij mensen van 80 jaar en ouder. Dat valt op te maken uit beschikbare coronastatistieken over dit jaar.
De gunstige trend in de sterftecijfers lijkt een direct gevolg van de naar schatting 2,9 miljoen vaccinaties tegen covid-19. Drie maanden geleden werd in Nederland de eerste prik gezet; inmiddels zijn de meeste 80+'ers gevaccineerd.
'Enorme daling in lijn met verwachting'
"We zien bij die groep ouderen de sterfte enorm dalen", zegt epidemioloog Alma Tostmann (Radboudumc). "Dat is helemaal in lijn met de verwachtingen op basis van wie tot nu toe is gevaccineerd."
In de onderstaande grafiek zie je het aantal via de GGD bij het RIVM gemelde overleden coronapatiënten. Ook mensen jonger dan 59 jaar stierven de afgelopen drie maanden aan de gevolgen van het virus, maar dat aantal (93 in totaal) is te klein om goed zichtbaar te krijgen in de grafiek. De cijfers zijn sowieso niet compleet; het is niet verplicht het overlijden van een coronapatiënt te registreren:
Bij mensen boven de 80 jaar is ook de grootste daling in het aantal vastgestelde besmettingen te zien. Dat waren er afgelopen week 15 procent minder, blijkt uit de weekcijfers van het RIVM.
Evenveel doden in een week als eerst op een dag
De afgelopen week werden er via de GGD 88 sterfgevallen gemeld aan het RIVM. Ter vergelijking: in een deel van januari lag het dagelijks gemiddelde hoger dan wat er nu in zeven dagen aan sterfgevallen wordt geregistreerd.
De algehele daling van het het sterftecijfer heeft overigens nog een andere oorzaak. Begin januari werden twee keer zo veel positieve testen afgenomen als halverwege februari. Na deze daling steeg het aantal vastgestelde besmettingen weer tot eind maart. Maar die stijgende lijn is vooralsnog niet terug te zien bij het sterftecijfer; dat kan grotendeels worden toegeschreven als vaccinatie-effect.
In de eerste en tweede golf is duidelijk geworden dat het overgrote deel van de sterfgevallen te zien is bij ouderen. Dat maakt het extra goed nieuws dat onder deze groep nu zo'n positief effect te zien is, zegt Tostmann.
Ze benadrukt wel dat we niet enkel moeten kijken naar het aantal sterfgevallen. "Ander groot leed van de pandemie zijn volgens mij de mensen die ernstig ziek worden. Ook de gevolgen van de enorme druk op de zorg zijn groot."
Druk op IC gelijk aan eerste golf in april
Gezien de situatie van nu in de ziekenhuizen valt er een hoop te winnen. Het aantal opgenomen coronapatiënten daalde vorige week weliswaar licht, maar de bezetting is nog altijd zeer hoog. Op de intensive care steeg die zelfs met 10 procent. Het aantal covidpatiënten op de IC was voor het laatst in april 2020 op zo'n hoog niveau.
Deze grafiek gaat maar terug tot juni 2020, van de periode ervoor is geen open data:
Op de intensive care is nog geen duidelijk vaccinatie-effect zichtbaar, zegt Dave Dongelmans. Hij is voorzitter van de stichting Nationale Intensive Care Evaluatie (NICE) en intensivist bij het Amsterdam UMC. Over heel 2020 was het aandeel coronapatiënten op de IC van de boven de 80 jaar namelijk zo'n 4 procent.
"Dat is bijna niets", zegt Dongelmans. "Dus een eventueel resultaat van inentingen is statistisch moeilijk aan te tonen." Pas als de leeftijdsgroep 75 tot en met 80 jaar volledig is gevaccineerd, verwacht hij voorzichtig een positief effect. Binnen deze categorie valt 12 procent van de covid-19-opnames op de IC.
'Prik zo snel mogelijk door'
Het overgrote deel van de coronapatiënten op de intensive care - ruim acht op de tien - is jonger dan 75. Ruim de helft is tussen de 50 en 70 jaar oud. Dongelmans boodschap is dan ook: "Prik zo snel mogelijk door."
De kans dat een coronapatiënt overlijdt op de de IC is ongeveer 27 procent. Het is volgens de stichting NICE nog te vroeg om te zeggen in hoeverre dat de afgelopen drie maanden is veranderd. "Omdat een aanzienlijk deel van de patiënten nog opgenomen ligt op de IC", zegt Dongelmans.
