'Prins Bernhard zoekt als ondernemer grenzen en risico's op'

Prins Bernhard, de zoon van prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven, zoekt als ondernemer grenzen op en deinst niet terug voor samenwerking met omstreden zakenpartners. Dat beeld komt naar voren in het boek Zakenprins van de journalisten Maarten van Dun en Michiel Couzy, dat donderdag verschijnt en waarin ze de zakelijke carrière van Bernhards studententijd tot nu onder de loep nemen.

Voor het boek hebben Van Dun en Couzy uitgebreid archiefonderzoek gedaan en gesproken met zo'n honderd mensen uit de omgeving van Bernhard. Onder hen zijn zakenpartners en oud-medewerkers, maar niemand van de koninklijke familie. Bernhard zelf wilde niet meewerken en ook niet reageren op vragen.

Auteur Van Dun omschrijft Bernhard als "zakelijke veelvraat", die vooral kijkt naar kansen op succes en minder naar hoe dat succes tot stand kan komen. "Hij doet beperkt onderzoek naar de mensen met wie hij in zee gaat", zegt Van Dun. "Dat lijkt hem ook niet zo te interesseren. Het gaat hem om andere dingen. Wat is de mogelijke beloning aan het einde?"

Vastgoed in Belgrado

In het boek worden onder meer vastgoedprojecten van Bernhard in Servië beschreven. Uit stukken blijkt volgens de journalisten dat een van de Servische zakenpartners van de prins onderwerp was in een politieonderzoek naar belastingontduiking en corruptie. De ondernemers profiteerden ook van korte lijntjes die lokale partners hadden met mensen in het stadsbestuur van de hoofdstad Belgrado, onder wie de stadsarchitect en burgemeester Sinisa Mali. Die worden al jaren met corruptie in verband gebracht.

"Bernhard wordt wel gewaarschuwd voor de risico's die hij neemt", zegt Van Dun, "maar hij luistert niet echt naar die mensen. Hij is bij vlagen roekeloos, neemt veel risico en zoekt grenzen op." Dat blijkt volgens de auteurs ook uit het feit dat meerdere bedrijven van Bernhard in de afgelopen decennia schikkingen hebben getroffen.

Die instelling heeft hem ook veel gebracht, zegt Van Dun. "Bernhard is iemand met een goed gevoel voor timing. Hij is op het juiste moment eerst in de internet- en later in de vastgoedwereld gestapt." Ook zag hij vijf jaar geleden brood in het circuit van Zandvoort. Onder aanvoering van de prins werd de racebaan opgeknapt en werd een Formule 1-race binnengehaald. "Hij is de man met de creatieve ideeën."

'Pandjesprins'

Van Dun en Couzy schreven voor Het Parool eerder over Bernhards vastgoedbezit (590 panden in 2017, waarvan 349 in Amsterdam) en illegale woningverhuur. Het bezit en de misstanden leverden Bernhard de naam 'pandjesprins' op.

"Er zijn weinig mensen die een heel genuanceerde opinie over hem hebben. Dat fascineerde ons", zegt Van Dun over de reden om in Bernhards leven te duiken. "In hem worden bepaalde ethische vraagstukken die voor ondernemers gelden, uitvergroot."

Want Bernhard voelt volgens de auteurs als geen ander dat hij onder een vergrootglas ligt. "Hij profiteert natuurlijk van zijn naam. In kleine kring is hij daar wel open over, maar publiekelijk doet hij zo alsof die geen rol speelt." Met het oog op de ophef over zijn woningbezit en het PvdA-verkiezingsplan voor een 'Prins Bernhard-taks' voor eigenaren van huurpanden zegt Van Dun: "Hij lijkt zelf oprecht te denken dat hij er alleen maar last van heeft."

Afstand van titel

Uit het boek blijkt dat adviseurs hebben geopperd om afstand te doen van de prinselijke titel en zo minder wind te vangen. Dat was voor Bernhard een no go, zegt Van Dun: daarvoor is zijn loyaliteit naar de familie te groot. "Maar het zegt wel iets over hoe hoog dat is opgelopen."

Van Dun vindt het jammer dat prins Bernhard zelf niet aan het boek wilde meewerken. "We hadden er wel rekening mee gehouden", zegt hij, "het heeft ook te maken met onze verhalen over die vastgoedportefeuille. We vinden het echt jammer, want hij had hier zijn eigen verhaal kunnen vertellen."