Onderzoek: Rechts domineert de verkiezingscampagne op radio en tv

• Hugo van der Parre

  Research-redacteur

In de verkiezingscampagne hebben de politici van de regeringscoalitie op radio en televisie veel meer spreektijd gekregen dan de oppositiepartijen. Verder kwamen mannelijke politici twee keer zo vaak aan bod als vrouwen en was CDA-leider Wopke Hoekstra het meest in beeld op tv. Wel was Lilian Marijnissen van de SP in de media het langst aan het woord.

Dat zijn enkele conclusies uit onderzoek naar de optredens van politici in 45 radio- en tv-programma's bij de publieke omroep. De onderzoekers keken naar de optredens van politici in programma's in de periode van 1 februari tot en met 12 maart. Ook is bekeken over wie het meest werd gesproken.

De coalitiepartijen kregen in de geanalyseerde programma's ruim negentien uur spreektijd, de linkse oppositie twaalf uur en de populistische oppositie twee uur.

Het is misschien niet verwonderlijk dat premier Rutte het vaakst te zien en te horen was: 214 keer. Dat is meer dan de nummers twee en drie samen, de CDA'ers De Jonge en Hoekstra (200 keer). Als wordt gekeken naar het aantal minuten dat een politicus te horen of te zien is, wint Wopke Hoekstra, gevolgd door Sigrid Kaag (D66) en Lilian Marijnissen. Als het alleen om gesproken woord gaat, heeft Marijnissen de meeste zendtijd gehad, meer dus dan VVD-leider Mark Rutte.

Onderzoeker Willemien Sanders van de Universiteit Utrecht zegt daarover: "Het lijkt erop dat de redacties hebben geprobeerd de dominante aanwezigheid van Rutte enigszins te beteugelen."

Vrouwen mogen dan minder vaak in de programma's verschijnen, ze zijn wel veel langer aan het woord, gemiddeld twee minuten en vijf seconden. Mannen spreken gemiddeld één minuut en elf seconden. Ook zijn de vrouwen gemiddeld iets langer in beeld dan de mannen.

Rutte domineert wel als gespreksonderwerp: zijn naam wordt verreweg het meest genoemd in de radio- en tv-programma's. Over mannen wordt veel meer gepraat dan over vrouwen, namelijk drie keer zo vaak. Dat is verhoudingsgewijs veel, gezien het feit dat vijf 'relevante' politieke partijen een vrouwelijke lijsttrekker hebben. Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren is de meest genoemde vrouw, maar ze staat pas op plaats zeven. Ouwehand en Kaag zijn de enige vrouwen in de top-10.

Drie keer zoveel

De onderzoekers stellen vast dat de rechtse politici de campagne op radio en tv domineren. In de Tweede Kamer hebben de rechtse partijen (centrum-rechts en populistisch rechts bij elkaar) ongeveer de helft van de zetels, maar in de media krijgen ze drie keer zoveel aandacht als de linkse partijen.

De PVV speelt volgens de onderzoekers geen dominante rol in de campagne op radio en televisie. Dat komt doordat PVV-leider Wilders veel afzegt.

Politicoloog André Krouwel, adviseur van dit onderzoek: "Interessant vind ik dat alle media-aandacht voor rechts de VVD en ook de populistische partijen weliswaar helpt, maar dat er uiteindelijk waarschijnlijk geen rechtse regering komt, omdat ze tegelijk elkaar uitsluiten van regeringsdeelname."