Duitse inlichtingendienst mag AfD nog niet schaduwen
De Duitse binnenlandse inlichtingendienst mag de politieke partij AfD nog niet officieel aanmerken als een beweging die verdacht wordt van rechtsextremisme. De rechtbank in Keulen vindt dat de dienst voor z'n beurt heeft gesproken, omdat eerst nog een kort geding moet worden afgewacht. Ook laakt de rechter dat er gelekt is naar de pers.
Verschillende Duitse media meldden afgelopen woensdag dat de Bundesverfassungsschutz het onderzoek naar de rechts-populistische AfD had opgeschaald. De inlichtingendienst heeft in de afgelopen twee jaar een dossier samengesteld van honderden pagina's met aanwijzingen dat leidende personen binnen de partij zich schuldig zouden maken aan rechtsextremistische uitlatingen.
Met de opschaling tot zogeheten Verdachtsfall mag de dienst, na goedkeuring door de minister van Binnenlandse Zaken, allerlei spionagetechnieken inzetten, onder meer om personen af te luisteren of hun e-mailverkeer in de gaten te houden. Volgens Duitse kranten was die toestemming inmiddels verleend en lag daarmee de weg open voor diepgravend onderzoek naar de partij.
Rechter: belofte verbroken
Maar een rechtbank in Keulen trekt vandaag aan de rem. Want daar loopt sinds januari een kort geding dat AfD had aangespannen wegens het (toen nog aanstaande) besluit van de dienst. Via deze spoedprocedure wilde de partij voorkomen dat partijprominenten zouden worden afgeluisterd en gecontroleerd.
In een tussentijdse uitspraak op 27 januari wees de bestuursrechter in Keulen die eis van de partij weliswaar af, maar pas nadat de inlichtingendienst had beloofd dat er hangende het kort geding niets zou worden bekendgemaakt over een eventuele opschaling. Een zogeheten Stillhaltezusagen.
Die belofte is volgens de rechter verbroken, aangezien het besluit van de dienst om de AfD aan te merken als verdachte groepering woensdag uitgebreid in de media verscheen. Daarmee is "op onacceptabele wijze" het gelijkheidsprincipe voor politieke partijen schade toegebracht, aldus de rechter. Totdat er een uitspraak in het kort geding is, mag de veiligheidsdienst zijn onderzoek naar de partij niet opschalen. Een datum voor het vonnis is nog niet bekendgemaakt.
Geen inhoudelijk oordeel
De uitlatingen van de rechtbank in Keulen zijn geen inhoudelijk oordeel over het besluit van de veiligheidsdienst om de AfD te onderzoeken op rechtsextremisme. Maar de rechtbank tikt de dienst dus wel hard op de vingers over de procedure en het lek naar de pers.
De AfD noemde de gang van zaken woensdag al "politiek gemotiveerd", zeker met het oog op een aantal belangrijke verkiezingen die dit jaar in Duitsland wordt gehouden. De partij vreest dat ze door de negatieve berichten in haar campagne benadeeld wordt. Vandaag sprak de landelijke fractievoorzitter Alexander Gauland over een "ongekende oorvijg voor de binnenlandse inlichtingendienst."