Rapport: milieuvervuiling te vaak niet goed aangepakt

Grafietregens in Wijk aan Zee, de GenX-lozing door Chemours in Dordrecht of het storten van granuliet in een natuurplas bij het Gelderse Alphen. De omgevingsdiensten zouden zulke milieuvervuiling moeten voorkomen of op z'n minst goed moeten aanpakken, maar te vaak gebeurt dat niet, concludeert de commissie-Van Aartsen.

VVD-prominent Jozias van Aartsen deed met zijn commissie onderzoek naar het werk van de 29 omgevingsdiensten. Het probleem: de diensten kunnen niet onafhankelijk werken en hebben vaak onvoldoende bevoegdheden en kennis om goed te kunnen ingrijpen.

Dat is niet alleen schadelijk voor het milieu en de volksgezondheid. "Uitglijders van de overheid leiden tot een forse knauw in het vertrouwen in de overheid", staat in het rapport Zorg voor de leefomgeving.

Verschillen

De omgevingsdiensten werden in het leven geroepen na het rapport uit 2008 van een andere commissie, onder leiding van oud-burgemeester Mans. De diensten verschillen nogal van elkaar. Zo loopt het aantal medewerkers uiteen van een handjevol tot enkele honderden.

Daarbij komt dat er van alle kanten aan hen wordt getrokken, onder meer door het Rijk, de provincies, gemeenten en waterschappen. Ze krijgen allerlei extra taken in de schoenen geschoven, zoals het geven van milieuadvies of toezicht houden op het saneren van asbest. En dat terwijl ze te weinig geld en personeel hebben.

Uit het rapport van Van Aartsen valt op te maken dat de decentralisatie is doorgeschoten. In de ene regio hebben bedrijven met andere regels, vergunningen en boetes te maken dan in andere regio's. En de Rijksoverheid heeft er geen controle meer over.

Geld van het Rijk

Van Aartsen adviseert daarom dat alle omgevingsdiensten een minimale omvang moeten hebben en dezelfde basistaken. Verder zouden ze hun geld niet langer van lokale overheden moeten krijgen, maar van het Rijk. Alleen dan kunnen ze onafhankelijk werken.

De diensten moeten volgens de commissie meer strafrechtelijke mogelijkheden krijgen en meer doen aan uitwisseling van kennis en informatie. En om te controleren of het in de toekomst allemaal beter gaat, moet er een landelijke toezichthouder komen, zegt Van Aartsen.