Hoe undercoveragenten werden ingezet om dealende hotelportiers te pakken
Is het overdreven dat de politie een undercoveractie op touw zette om een paar gram cocaïne te kopen van portiers van een Amsterdams vijfsterrenhotel? Na tweeënhalf jaar dient vandaag de rechtszaak over een opmerkelijk onderzoek.
Twee voormalige portiers staan terecht voor het dealen van drugs, een derde portier moet later voor de rechter verschijnen. De mannen zouden in totaal vier gram cocaïne hebben verkocht. Een zaak waar politie en justitie ondanks de relatief kleine hoeveelheid drugs een undercoverteam op zette. "Ze hebben overduidelijk een preventief signaal willen afgeven aan de Nederlandse horeca", constateert advocaat Vito Shukrula.
Het onderzoek begint in 2018 met tips dat personeel van het luxe hotel W in Amsterdam drugs levert aan gasten. Ook het management van het hotel meldt zich bij de politie met deze vermoedens. Het hotel wil graag af van het dealen, maar vraagt de politie ook om "uiterste discretie" om de goede naam van het bedrijf niet te bezoedelen.
Als agenten het pand aan de Spuistraat een aantal dagen in de gaten houden, zien ze hoe de 'welcome ambassadors', zoals portiers bij W worden genoemd, veelvuldig bezoek krijgen van passanten. Zo nu en dan nemen de portiers een plastic tasje in ontvangst en gaat er briefgeld retour.
Voor de politie een bevestiging van het vermoeden van drugshandel. En dus geeft de officier van justitie toestemming voor 'pseudokoop', een traject waarbij agenten zich mogen voordoen als hotelgasten om drugs te kopen.
Snelle service
Op een zomeravond in 2018 betrekt een groepje undercoveragenten twee kamers in het hotel. Ze kunnen meekijken met bewakingscamera's en meeluisteren met het portofoonverkeer tussen de portiers.
Twee agenten stappen op een van de portiers af en vragen of ze "wat lekkers" kunnen krijgen voor die avond: cocaïne. Geen probleem, verzekert de portier, die zijn 'klanten' wel verzoekt discreet om te gaan met deze leveringsdienst.
Binnen twintig minuten bezorgt hij envelopjes met twee gram coke op de kamer. De undercoveragenten betalen 100 euro en bedanken hem voor de snelle service. Volgens de portier heeft dat "de eerste prioriteit" in het hotel.
Klant is koning
De volgende dag proberen de agenten het opnieuw bij een andere portier. Nog geen half uur later bezorgt ook hij een gram coke op de hotelkamer. De vier xtc-pillen die de agenten ook nog willen hebben kan hij niet leveren, omdat de vaste dealer er niet is. Een paar maanden later halen de agenten dezelfde truc nog eens uit bij een derde portier, die ook de bezorging van cocaïne als room service blijkt te bieden.
Advocaten van de verdachten vinden de inzet van undercoveragenten buitenproportioneel en stellen dat de politie te ver is gegaan. "In een prestigieus hotel als het W Hotel is de klant absoluut koning en door de dringende manier waarop de undercoveragenten mijn cliënt verzochten om drugs te leveren, voelde hij zich niet in de positie dat verzoek te weigeren", zegt advocaat Shukrula.
Coke ritselen
"In een tijd waarin je overal coke en pillen kunt vinden, van schoolfeest tot gevangenis, komt het nogal overdreven over om in een hotel in de binnenstad een pseudokooptraject op te zetten om mensen uit te lokken om 1 of 2 gram coke te ritselen", reageerde toenmalig raadsman Pelle Tuinenburg bij de lokale zender AT5, kort na de aanhouding van zijn cliënt.
Het Openbaar Ministerie vindt de pseudokoop wel proportioneel. "Dat kan ook in relatief kleine zaken", zegt een woordvoerder. "De verdachten zijn op hun werk benaderd, dat is een beperktere inbreuk op hun privacy dan bijvoorbeeld een huiszoeking of telefoontaps." Dat de zaak nu pas voor de rechter komt, komt doordat getuigenverhoren veel tijd in beslag namen.
Op staande voet ontslagen
In oktober 2018 worden de verdachten in alle vroegte door de politie van hun bed gelicht. Ze zeggen niets te maken te hebben met dealen en willen verder weinig kwijt. Als ze met de undercoveractie worden geconfronteerd, reageren ze laconiek.
"Bijzonder", zegt de een. "Heel mooi", aldus de ander. Een van de portiers vertelt dat toeristen hem inderdaad wel eens vragen naar drugs. "Dan stuur ik ze naar de dichtstbijzijnde coffeeshop in de straat."
De drie portiers worden na hun arrestatie op staande voet ontslagen. Een van hen vecht dat aan met het argument dat hij slechts gehoor had gegeven aan de filosofie van het hotel: de klant is altijd koning. De rechter geeft hem geen gelijk.
Hotel W krijgt intussen alleen maar met ernstiger problemen te maken. In het voorjaar van 2019 ontplofte een handgranaat bij de club die onder het hotel zat. Vorig jaar werd het vijfsterrenhotel zelf beschoten. Een bar die bij het hotel hoorde moest toen dicht van de burgemeester. Nu, in coronatijd, probeert het luxe hotel het hoofd boven water te houden bij gebrek aan toeristen.