Texas was niet voorbereid op extreem weer, terwijl het wel gewaarschuwd was

De extreme winterse omstandigheden in Texas leggen de problemen bloot van een staat die erg gesteld is op zijn zelfredzaamheid. Doordat Texas zijn eigen elektriciteitsnet heeft, is het ook op zichzelf aangewezen. Daarbij is er in het recente verleden ook niet gereageerd op overlast door kou.

Op plekken waar het normaal gesproken in februari rond de 10 graden schommelt, kwam de temperatuur in Texas de afgelopen dagen dicht in de buurt van -20. En dat had grote gevolgen. Miljoenen Texanen zitten zonder stroom doordat de piekbelasting van het netwerk door het uitzonderlijke winterweer is overschreden. Maar ze waren gewaarschuwd.

Deze Texanen vertellen dat het voelt als een 'slechte lange kampeervakantie op de Noordpool':

Tien jaar geleden, in februari 2011, was het namelijk al eens extreem koud in Texas, toen een koudefront in het zuidwesten neerdaalde met als gevolg vier dagen temperaturen onder het vriespunt.

Daar bleek het netwerk destijds ook niet tegen bestand, waardoor er een rapport met aanbevelingen werd opgesteld om winterse temperaturen beter het hoofd te kunnen bieden, weet correspondent Lucas Waagmeester. "Daar is toen niks mee gedaan, omdat de benodigde investering uiteindelijk doorberekend zou moeten worden aan de consument."

De koude temperaturen veroorzaken bevroren en gebarsten waterleidingen, waardoor veel Texanen afhankelijk zijn van de verstrekking van drinkwater:

De elektriciteitsmarkt in Texas is ook voor Amerikaanse begrippen extreem concurrerend. Omdat dit koude winterweer heel weinig voorkomt, investeren energiebedrijven niet in een systeem dat beter bestand is tegen piekbelastingen. Want dat zou dus betekenen dat ze een hogere prijs moeten berekenen aan hun consumenten.

Volgens journaliste en Amerika-deskundige Laila Frank was het een politiek besluit om geen geld te steken in het netwerk. "Dat gesprek gaat zeker opnieuw gevoerd worden de komende tijd. Texanen hebben nu een relatief lage energierekening, maar is goedkoop uiteindelijk duurkoop?"

Problemen door autonomie

Gebruikmaken van energie uit andere staten zit er ook niet in. Er zijn drie zogenoemde power grids of elektriciteitsnetten in de Verenigde Staten: een voor de oostkant van het land, een voor het westelijke deel én een voor Texas zelf. "Het valt niet onder de federale regering en is geheel zelfvoorzienend. Texas ziet het als een voordeel dat het geen transacties met andere staten nodig heeft.", legt Frank uit.

Maar die zucht naar autonomie veroorzaakt nu de problemen. "De staten die vallen onder de overige elektriciteitsnetten kunnen van elkaars stroom gebruikmaken, maar Texas kan -op wat kleine uitzonderingen met New Mexico na - niets van buiten de staatsgrenzen importeren", weet Frank.

Een hardnekkige theorie die zelfs door de Texaanse gouverneur Abbott werd gedeeld, is dat groene energie opgewekt door bevroren windturbines de belangrijke veroorzaker zijn van de stroomuitval. "Dat zei Abbott veel te vroeg en het is ook nog eens niet waar", zegt Waagmeester. "De kolen- en gascentrales leveren nog altijd de meeste energie en daar ging het juist heel erg mis."

Structurele investeringen

Volgens Frank is nu de vraag of de overheid structurele investeringen moet gaan doen in die energiemarkt, om dit soort situaties een volgende keer te voorkomen. "Als het elektriciteitsnet winterklaar gemaakt gaat worden, dan moeten de kosten daarvoor wel verhaald worden op de gebruiker. En de vraag is of daar voldoende draagvlak voor is."

Volgens voormalig gouverneur Rick Perry is dat draagvlak er niet. "Texanen zitten nog liever langer dan drie dagen zonder elektriciteit dan dat de federale overheid zich met hun zaken bemoeit", schreef hij woensdag in een blogpost.

Toch zal president Biden Texas waarschijnlijk tot rampgebied verklaren. Zo komt er geld van de landelijke overheid beschikbaar voor noodhulp. Biden heeft zijn team gevraagd dat proces te bespoedigen. Volgende week staat een bezoek van Biden aan de staat gepland. Dat gaat alleen door als het bezoek de hulpverlening niet in de weg zit, zegt de president.