Peilingwijzer: VVD blijft verreweg de grootste, maar verliest zetels
Vier weken voor de verkiezingen behoudt de VVD in de Peilingwijzer weliswaar een ruime voorsprong, maar de partij van Mark Rutte is er de voorbije maand wel zo'n drie Kamerzetels op achteruitgegaan.
De grootste regeringspartij komt in de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de politieke peilingen van drie bureaus, nu uit op 38 tot 42 zetels. Daarachter blijft het beeld ongewijzigd: een breed veld van partijen met tussen de 10 en 20 zetels die hooguit de helft van de VVD-score halen Het gaat dan om de PVV (17-21 zetels), het CDA (18-20), D66 (13-15), de PvdA (12-14), GroenLinks (11-13) en de SP (9-11).
Kiezer kijkt meer inhoudelijk
Voor een verklaring van het lichte VVD-verlies verwijst politicoloog Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, naar analyses van Ipsos en I&O Research. Beide bureaus concluderen uit hun onderzoek dat de premierbonus van ongeveer tien zetels voor Rutte in coronatijd vooral voortkomt uit een behoefte van kiezers aan leiderschap tijdens een crisis.
Maar inmiddels komt de verkiezingsdag dichterbij en gaan mensen zich meer inhoudelijk bezighouden met de plannen van partijen. "Al was het maar via het invullen van stemhulpen als de Stemwijzer", zegt Peter Kanne van I&O Research. "Dan concluderen sommige kiezers opeens: die VVD is me toch eigenlijk te rechts. Of juist niet rechts genoeg."
"Gevolg is dat die extra zetels weer wat losser komen te zitten", ziet ook Sjoerd van Heck van Ipsos. Volgens Van Heck en Kanne is de behoefte aan stabiel, duidelijk leiderschap niet afgenomen. Maar zij meten dat het vertrouwen in het kabinet wel enigszins begint te slijten. En ook het beoordelingscijfer van premier Rutte is langzaam gedaald.
Bij de andere partijen zijn er recent geen verschuivingen aan de orde. De ChristenUnie komt op 5 tot 7 zetels, de Partij voor de Dieren op 4 tot 6, Forum voor Democratie en de SGP staan beide op 2 tot 4 en Denk op 1 tot 3. JA21, de nieuwe partij van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga, staat in de Peilingwijzer op 0 tot 4 zetels.
Andere partijen halen geen zetels, al gebeurt dat bij I&O Research wel bij de Europese partij Volt, die bij de verkiezingen voor het Europees Parlement 2 procent van de stemmen wist binnen te halen. Om in de Peilingwijzer te worden opgenomen, moet een partij bij twee bureaus minstens 1 zetel scoren.