Waarom Britten meer vaccins krijgen blijft ook na lezing contract onduidelijk
De afspraken die de Britse regering heeft gemaakt met AstraZeneca over de levering van coronavaccins lijken niet veel harder dan die van de Europese Unie. Dat blijkt uit het contract tussen het VK en AstraZeneca.
Bovendien is het Britse contract een dag later afgesloten dan het contract dat de EU met AstraZeneca tekende. Het blijft daardoor onduidelijk waarom de Britten verhoudingsgewijs meer AstraZeneca-vaccins ontvangen dan de EU.
Europarlementariërs en journalisten vroegen wekenlang aan de Britse regering om het contract met AstraZeneca openbaar te maken. Ze wilden weten of de Britten afspraken hadden gemaakt met AstraZeneca die hun voorrang geven bij de levering van vaccins.
Het contract blijkt nu al maanden online te staan. De Amerikaanse nieuwszender CNN berichtte daar vanochtend als eerste over.
Voorrang is niet terug te vinden
Grote delen van het contract zijn weggelakt, waardoor niet zeker is welke afspraken de Britten precies maakten. Britse media stelden meermaals dat in het contract staat dat het VK voorrang heeft boven andere landen. Dat is nergens terug te vinden, al zou het in de weggelakte delen kunnen staan.
Wat wel opvalt is dat ook in het Britse contract regelmatig wordt gesproken over 'best reasonable efforts'. Dat betekent dat AstraZeneca belooft z'n uiterste best te doen om vaccins te leveren, maar geen harde garanties geeft.
De Europese Commissie kreeg veel kritiek, omdat in het EU-contract precies zo'n passage staat. Critici stelden dat Brussel daarover harder had moeten onderhandelen.
Contracten kort na elkaar getekend
Eind januari maakte AstraZeneca bekend dat het door productieproblemen veel minder vaccins zou leveren aan de Europese Unie. Het VK wordt door die problemen minder getroffen.
AstraZeneca-topman Pascal Soriot zei dat het VK z'n contract drie maanden eerder tekende, waardoor AstraZeneca meer tijd had om vaccins te produceren. Bovendien zouden de problemen vooral de productie treffen die was bestemd voor de EU. "De voorraad uit de productieketen voor het VK, gaat eerst naar het VK. Zo werkt het."
Opmerkelijk genoeg blijkt het Britse contract gedateerd op 28 augustus, precies een dag nadat het EU-contract werd getekend. AstraZeneca zegt daarover in een reactie tegen de NOS dat het bedrijf al in mei een overeenstemming had met het Verenigd Koninkrijk, waardoor een Britse productieketen kon worden opgezet. Toen zou ook al een leveringscontract zijn getekend.
In het Britse contract wordt gesproken over een productieketen die speciaal is bestemd voor het VK. Zo'n passage is in de EU-overeenkomst niet terug te vinden. Ook staat in het contract expliciet dat die productieketen voldoende capaciteit heeft om de afspraken na te komen over het aantal te leveren vaccins. Ook daarover is in het EU-contract niets te lezen.
Controleurs
In het Britse contract staan vijf productielocaties, al is onleesbaar gemaakt om welke locaties het gaat. Waarschijnlijk staat het Leidse bedrijf Halix er ook bij. De NOS berichtte afgelopen vrijdag dat Halix weliswaar op het Europese vasteland produceert, maar binnen AstraZeneca wordt gezien als deel van de Britse productieketen.
De Britten spraken ook met AstraZeneca af dat ze controleurs mogen aanwijzen om te onderzoeken of AstraZeneca zich wel aan de afspraken houdt. Ook die afspraak maakte de EU niet.
De EU stelde de afgelopen maanden meermaals dat EU-burgers goed beschermd zijn, mocht het vaccin onverwachte ernstige bijwerkingen hebben. De aansprakelijkheid blijft dan bij de farmaceuten liggen. Uit het openbaar gemaakte contract wordt niet duidelijk in hoeverre dit ook geregeld is voor Britse burgers. Grote delen van dit hoofdstuk zijn weggelakt.
