Brazilië zet zich schrap voor de 'Manaus-variant' van het coronavirus
De zogenoemde 'Braziliaanse variant' van het coronavirus is al in zeker vijftien landen geconstateerd. Maar in Brazilië zelf is de mutatie nog niet eens in elke deelstaat aangetroffen.
Braziliaanse wetenschappers spreken liever van de P1 of 'Manaus-variant', naar de stad waar de mutatie vandaan komt. In die Amazonestad is de zorg ingestort, voor de tweede keer sinds het begin van de pandemie.
"Dat maakt Manaus zo interessant, voor de hele wereld", zegt viroloog José Eduardo Levi van het Medisch Instituut voor de Tropen van de Universiteit van São Paulo. Na de hevige eerste golf, in april en mei vorig jaar, daalde het aantal besmettingen spectaculair in Manaus. Wetenschappers dachten dat er zo veel mensen in Manaus in contact waren gekomen met het virus, dat de groepsimmuniteit er was bereikt.
'Antistoffen waarschijnlijk niet tegen bestand'
"Voor zover ik weet is er geen andere plek waar zo veel mensen antistoffen hadden", zegt Levi via een videoverbinding. "En toch zien we die tweede golf. We weten niet hoe dat kan, maar waarschijnlijk komt het doordat de nieuwe variant besmettelijker is, en die antistoffen er niet tegen bestand zijn."
Maar zeker is dat nog lang niet. Technisch directeur Adriano Abbud, van het gerenommeerde Adolfo Lutz Instituut in São Paulo, benadrukt dat er meer onderzoek nodig is. Zijn laboratorium houdt de genetische veranderingen van het coronavirus in de gaten. "Er zijn nog te weinig monsters van covidpatiënten uit Manaus genetisch onderzocht om te kunnen concluderen dat de P1-variant inmiddels dominant is in de Amazonestad."
Buiten Manaus zijn er in tien Braziliaanse deelstaten bevestigde gevallen van besmetting met het P1-virus geconstateerd. In São Paulo, de belangrijkste deelstaat van het land, tot nu toe slechts negen gevallen: evenveel als van de Britse variant. De meeste van hen liepen het virus op in Manaus, en kwamen in Pirituba terecht, een voorstad van São Paulo.
Directeur Renato Tardelli Pereira van het Dr. Jose Soares Hungria ziekenhuis, richtte een speciale IC-afdeling voor hen in. "Twee van die patiënten zijn inmiddels overleden", vertelt hij tijdens een rondgang door zijn ziekenhuis. "Wat opvalt is dat patiënten met de nieuwe variant zieker worden, en sneller in kritieke toestand komen. Ze moeten ook langer in het ziekenhuis blijven", concludeert hij.
Ziekenhuisdirecteur Renato Tardelli maakt zich grote zorgen over de opmars van de nieuwe Braziliaanse variant:
Dokter Tardelli en zijn team merken dat de verschillen tussen de nieuwe groep patiënten uit Manaus, en de 'gewone' covidpatiënten langzaam beginnen te vervagen. "Sinds een maand reageren de patiënten minder goed op de behandeling. Ze zijn er slechter aan toe. Dan heb ik het niet alleen over de patiënten uit Manaus. Patiënten worden sneller ernstig ziek, en ze zijn jonger. We merken echt een duidelijke verandering."
Niemand weet of dat komt door een nieuwe variant, en welke variant dat dan is. Er wordt in Brazilië relatief weinig genetisch onderzoek gedaan naar het coronavirus. "We maken ons zorgen", zegt Tardelli. "We weten inmiddels goed hoe we de 'oude' variant moeten behandelen. Maar als die nieuwe variant betekent dat de ziekte heel anders verloopt, moeten we opnieuw leren wat de beste therapie is."
De ziekenhuisdirecteur staat niet alleen in zijn zorgen. De deelstaat São Paulo, die volgens sommige wetenschappers middenin een tweede golf besmettingen zit, is voor het eerst sinds de eerste golf weer een noodhospitaal aan het opbouwen. In een bestaand ziekenhuis is een hele afdeling omgebouwd tot IC-unit voor coronapatiënten. Vijftig IC-bedden staan klaar voor gebruik.
'Veel beter voorbereid'
Ook directeur Tardelli zegt dat de capaciteit van zijn ziekenhuis snel kan worden opgeschaald. Hij is niet bang voor chaotische taferelen zoals in Manaus, waar mensen om het leven kwamen door een gebrek aan zuurstof. "Wij zijn hier in São Paulo veel beter voorbereid", zegt hij.
De directeur van het Adolfo Lutz laboratorium benadrukt dat de tragedie in Manaus voor een groot deel ook veroorzaakt wordt door de gebrekkige infrastructuur in de afgelegen Amazonestad. "Daar zijn minder bedden, minder artsen, er is minder capaciteit. Ook hielden mensen zich daar niet aan de coronamaatregelen", zegt hij.
Viroloog Levi van het Medisch Instituut voor de Tropen beaamt dat. Maar hij waarschuwt voor al teveel optimisme. "Als de P1-variant in São Paulo huis gaat houden, is het niet ondenkbaar dat we ook hier grote problemen krijgen."
Een groot deel van het zorgpersoneel in Brazilië is inmiddels gevaccineerd. "Maar we weten nog helemaal niet of de vaccins ook bescherming bieden tegen die P1-variant", verzucht Levi. Hij benadrukt dat maatregelen die goed werken tegen 'de oude variant', ook de nieuwe 'Braziliaanse' variant kunnen indammen. "Handen wassen, mondkapjes en afstand houden", zegt de viroloog.
