Caribische eilanden staan te trappelen, maar levering vaccins 'complexe operatie'

• Annemieke van Put en Dick Drayer

De eilanden zelf zijn er klaar voor: de benodigde apparatuur is er, het personeel is opgeleid, maar vooralsnog is er geen prik gezet in het Caribisch deel van het koninkrijk. "Door een logistiek complexe operatie" zijn de vaccins nog steeds niet verstuurd.

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) had er naar eigen zeggen op ingezet de Caribische eilanden gelijktijdig met Europees Nederland te voorzien van vaccins. Door vertraging in het vaccinatieprogramma in Nederland werd ook de geplande levering op de eilanden verschoven.

Daarnaast bemoeilijkt de afstand tussen de twee werelddelen de levering van vaccins. "De infrastructuur en voorzieningen zijn anders en soms beperkter dan in Nederland, bijvoorbeeld voor de registratiesystemen", zegt speciaal vaccinatiegezant Marc Sprenger. "Deze zaken moeten goed op orde zijn voordat de vaccins arriveren."

'Verspilling voorkomen'

De eilanden moeten aan strikte voorwaarden voldoen en daar zien het RIVM en Sprenger, voormalig topman van het RIVM, op toe. Het gaat dan bijvoorbeeld over de beveiliging van de opslag, de werving van personeel en de inrichting van priklocaties. "Vaccins zijn schaars en het is essentieel dat de kans op verspilling tot een minimum is beperkt", zegt Sprenger.

De voorbereidingen op de drie Nederlandse gemeenten in het Caribisch deel van het Koninkrijk (de BES) zijn vanwege het eilandkarakter vaak anders dan in Europees Nederland. Voor Saba en Sint Eustatius wordt vanwege die specifieke omstandigheden zelfs een compleet andere vaccinatiestrategie gehanteerd. Daar worden alle volwassenen in een keer gevaccineerd.

Sprenger heeft samen met het RIVM een bezoek gebracht aan de zes eilanden en alles lijkt nu in orde. "Alle eilanden hebben aangetoond dat ze aan de randvoorwaarden van het RIVM voldoen. Er kan dus worden gestart met het vaccinatieprogramma", zegt hij. De vaccins zullen volgens Sprenger 16 februari op Aruba en Bonaire aankomen, op Curaçao op 17 februari en op Sint Maarten, Sint Eustatius en Saba op 19 februari.

Curaçao, Aruba, Sint Maarten en Bonaire krijgen in de eerste fase Pfizer-vaccins geleverd voor zorgpersoneel. Voor de rest van de bevolking tussen de 18 en 60 jaar wordt waarschijnlijk het AstraZeneca-vaccin ingezet. Saba en Sint Eustatius ontvangen een eerste levering met het Moderna-vaccin.

Op Curaçao zullen ook ongedocumenteerden worden meegenomen in het vaccinatieproces. Nederlanders die langere tijd op het eiland verblijven, zoals pensionado's, investeerders of overwinteraars, komen volgens Sprenger ook in aanmerking, "op voorwaarden dat ze nog steeds op het eiland zijn om de tweede prik te ontvangen". Het doel is om alle volwassenen die dat willen te hebben ingeënt voor het orkaanseizoen, dat in juni begint.

Steun

De eilanden zijn in grote mate afhankelijk van het toerisme. De economie wordt dan ook hard geraakt door het coronavirus. Zowel Curaçao als Aruba en Sint-Maarten, autonome landen binnen het koninkrijk, krijgen voor honderden miljoenen aan overheidssteun, in ruil voor strenge hervormingen.

De coronasituatie op de Caribische eilanden lijkt inmiddels stabiel. Rond de feestdagen ging het niet goed op Curaçao en Bonaire, maar na scherpe maatregelen daalde het aantal besmettingen fors.