'Wet voor meer vrouwen in de bedrijfstop had beperkt effect'
In de nieuwste Bedrijvenmonitor Topvrouwen 2020 zijn de conclusies niet mals. De huidige wetgeving om meer vrouwen in de top van bedrijven te krijgen, was niet effectief genoeg. Te weinig bedrijven voelen de noodzaak om meer vrouwen tot de boardrooms toe te laten. Een quotum is volgens de Bedrijvenmonitor Topvrouwen de enige oplossing.
Vorig jaar had nog bijna 67 procent van de bedrijven een bestuur zonder vrouwen en meer dan 43 procent van de raden van commissarissen telden geen vrouwen.
En 90 procent van de bedrijven heeft nog altijd geen bedrijfstop die bestaat uit 30 procent vrouwen. "Je had gehoopt dat meer bedrijven het hadden opgepakt. Maar dat is niet het geval. Het gaat gewoon echt niet vanzelf", zegt Caroline Princen, voorzitter van de Commissie Monitoring. Die hield sinds 2013 de vooruitgang in de gaten en rapporteerde elk jaar aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
De geringe toename van het aantal vrouwen in de top van het bedrijfsleven is volgens Princen te danken aan een kleine groep bedrijven. "Naast een een klein kopgroep, is er een aantal bedrijven dat met het vooruitzicht van een wettelijk quotum in actie is gekomen", zegt Princen.
Streefcijferregeling
De besturen en raden van commissarissen van bedrijven moeten sinds het ingaan van de wettelijke streefcijferregeling in 2013 minimaal uit 30 procent vrouwen bestaan en ook minstens uit 30 procent mannen. Bedrijven die dat niet haalden, moesten er een verklaring voor geven in hun bestuursverslag. Sinds die tijd is het gemiddelde aantal vrouwen in besturen gestegen van 7 procent naar 12 procent. De raden van commissarissen deden het beter: het aandeel vrouwen steeg daar van 10 naar 20 procent.
Omdat de streefwet vorig jaar afliep, komt er ook een einde aan de Bedrijvenmonitor Topvrouwen. De wet was namelijk bedoeld om te kijken of een streefcijfer effectief genoeg zou zijn. Nu blijkt dat dat niet zo is, komt een wettelijk quotum heel dichtbij.
Wettelijk quotum essentieel
De commissie concludeert dat de streefcijferregeling weliswaar weinig effectief was, maar toch beter dan niks. Want er was een duidelijke terugval te zien toen er begin vorig jaar een eind kwam aan de streefwet en het afgelopen jaar legden bedrijven nog minder verantwoording af in het bestuursverslag. "Een vrouwenquotum is dan ook essentieel als we nu eindelijk echt meer vrouwen in de top willen", zegt Princen.
De SER adviseerde in 2019 invoering van een wettelijk vrouwenquotum voor het bedrijfsleven. Het kabinet heeft dat advies overgenomen.
Binnenkort stemt de Tweede Kamer erover. Als de wet erdoor komt, wordt het onder meer verplicht dat een raad van commissarissen van een beursgenoteerd bedrijf uit minstens 33 procent vrouwen bestaat. Als een bedrijf dat percentage niet haalt en een man aanneemt voor een bestuursfunctie wordt deze aanwijzing ongelding verklaard.
Kweekvijver maken
Werkgeversorganisatie VNO-NCW vindt ook dat een vrouwenquotum nodig is. "In andere landen heeft dit goed gewerkt en ik ben blij dat het kabinet het advies van de SER om dit te doen, heeft overgenomen", zegt VNO-NCW-voorzitter Ingrid Thijssen. Ook Princen wijst naar verschillende andere landen die dankzij een quotum meer vrouwen in de top hebben gekregen. "In Duitsland, Frankrijk en Italië is het ook gelukt en daar zie je grote verschillen."
Hoewel het Nederlandse wetsvoorstel voor een quotum alleen betrekking heeft op de raden van commissarissen en niet op de besturen is Princen positief. " De wet had wat ons betreft breder gekund, maar het is een ongelooflijk belangrijke stap om te zetten. Eindelijk komt het er."
Volgens VNO-NCW moeten grote bedrijven ambitieuze doelen gaan stellen om ook meer vrouwen in de subtop te krijgen. "Door daarbij ook ambities voor de subtop vast te leggen, vergroten we structureel de kweekvijver voor vrouwelijk talent en kan er uiteindelijk een echte versnelling in gang worden gezet", zegt Thijssen.
