Kinderen bellen vaker over emotionele problemen dan tijdens eerste lockdown

Kinderen bellen tijdens de huidige lockdown aanzienlijk meer over emotionele problemen dan tijdens de eerste, meldt de Kindertelefoon op basis van onderzoek. Het aantal gesprekken over onder meer depressie nam afgelopen maand met 21 procent toe ten opzichte van de eerste lockdown. Eenzaamheid en zelfdoding waren uitschieters: tussen 14 december vorig jaar en 10 januari dit jaar werd daarover bijna een derde meer contact opgenomen dan in het voorjaar.

"Tijdens de eerste lockdown zagen we veel normale onderwerpen, maar dan met een coronajasje", zegt directeur Roline de Wilde van de Kindertelefoon. "Vragen als: mag ik nog bij mijn oma langs? Het verschil nu is dat er echt veel meer gesprekken zijn over mentale problemen."

De meer sombere gevoelens die kinderen uiten, komen niet alleen door de tijd van het jaar, zegt De Wilde. "Precies een jaar geleden is ook een meting gedaan. Daarmee vergeleken zijn de gesprekken over emotionele problemen aanzienlijk toegenomen." Zo was het aantal gesprekken over suïcidale gedachten vorig jaar januari 17 per dag, tijdens de eerste lockdown 16 en nu 21. De Wilde: "Dus als je al kan spreken van een seizoenseffect, heeft de huidige situatie dat versterkt."

Net als in het voorjaar zochten kinderen het meest contact over seksualiteit, maar het aantal gesprekken over relaties en liefde is voorbijgestreefd door emotionele problemen. Er werd minder gesproken over verliefdheid (-25 procent), vriendschap (-32 procent) en liefdesverdriet (-31 procent) dan tijdens de eerste lockdown. Daar maakt de Kindertelefoon zich zorgen over.

De Wilde: "Dat zegt dat jongeren over de hele linie het zwaar hebben. Je ziet het aantal zware gesprekken toenemen. En meer dan voorheen zie je nu ook dat jongens en kinderen van 16 tot 18 jaar contact opnemen."

'Gaat dit ooit nog stoppen?'

Volgens kinderpsycholoog Tischa Neve komen de strenge coronamaatregelen bij de jongste Nederlanders hard aan. "Bij de eerste lockdown was alles spannend en nieuw. Maar nu is de vraag ook bij kinderen: gaat dit ooit nog stoppen?"

Kinderen missen niet alleen perspectief, maar in veel gevallen gaat ook de thuissituatie achteruit, merkt Neve om zich heen. "Ouders vinden het zelf zwaarder en maken zich meer zorgen. Mensen dichterbij raken besmet met het coronavirus of raken financieel in de problemen. Dat ga je dan natuurlijk altijd merken in de gezinnen."

Juist bij een mindere thuissituatie zijn school en sociale contacten belangrijke uitlaatkleppen om met de problemen om te gaan. Dat die nu wegvallen, zou er volgens Neve ook toe kunnen leiden dat meer kinderen kampen met emotionele problemen en de Kindertelefoon bellen.

Neve: "Als problemen in het gezin niet opgevangen kunnen worden, dan zie je dat ze op school vaak een juf hebben of vriendinnetjes hebben. Dat missen ze nu. Dingen die kinderen normaal makkelijk kunnen dragen doordat ze afleiding hebben, is nu moeilijker. Dat kan maken dat je je rotter voelt."

Kinderen veerkrachtig

Doordat de situatie zo nieuw is, is het nog onbekend of kinderen op lange termijn last houden van dat gemis. De persoonlijke verwachting van Neve is dat kinderen met een goede basis het straks vanzelf weer oppakken als ze weer naar school gaan.

"Kinderen zijn over het algemeen heel veerkrachtig. Maar voor kinderen die thuis problemen hebben of al veel moeite hadden om zich staande te houden in de maatschappij, komt zo'n periode erbovenop. Daar maak ik me het meeste zorgen over."

Voor die kinderen is het belangrijk dat hun directe omgeving alert is. "Ouders en leerkrachten moeten heel goed een vinger aan de pols houden: hoe gaat het echt met kinderen en jongeren?", zegt Neve. "Als dat er is, een liefdevolle omgeving, trekt het overgrote deel de opgelopen problemen weer recht."