Tienduizenden op de been voor Navalny; 'Kremlin zal zich achter de oren krabben'

In Rusland hebben verspreid over tientallen steden vele tienduizenden mensen gedemonstreerd voor de vrijlating van oppositieleider Aleksej Navalny. Het waren de grootste protesten in jaren. Ondanks het coronavirus kwamen onder meer in Moskou en Sint-Petersburg grote menigten samen.

De protesten waren verboden en de politie trad hard op. Ruim 3400 deelnemers werden volgens internationale persbureaus gearresteerd. Navalny's vrouw, Joelia, was aanwezig bij de demonstratie in Moskou en werd daar opgepakt. Ze werd na enkele uren weer vrijgelaten. De demonstranten die vandaag werden opgepakt, hangt een celstraf van 15 dagen of een boete boeven het hoofd. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Russische autoriteiten opgeroepen de demonstranten vrij te laten.

Kijk hier een samenvatting van de demonstraties en het optreden van veiligheidsdiensten in verschillende steden:

Zo'n veertig agenten zijn volgens staatsmedia gewond geraakt bij confrontaties met demonstranten. Het is niet bekend hoeveel gewonden er zijn aan de kant van de actievoerders.

De demonstratie op het Poesjkinplein in Moskou was de grootste van alle betogingen. Naar schatting 40.000 actievoerders hadden zich op en rondom het plein verzameld, meldt persbureau Reuters. Het ministerie van Binnenlandse Zaken telde er niet meer dan 4000.

In de loop van de middag werden alle demonstranten verwijderd van het plein. De demonstranten verspreidden zich daarna door het centrum, dat grotendeels was afgezet vanwege de aangekondigde demonstratie.

Al voor de manifestatie officieel was begonnen, werden op het plein op grote schaal aanwezigen gearresteerd:

"De een na de ander ging de arrestantenwagen in", zegt NOS-correspondent David Jan Godfroid, die aanwezig was op het Poesjkinplein. "Mensen scandeerden: svobodo, svobodo, oftewel vrijheid, vrijheid. En voorbijrijdende auto's toeterden ter ondersteuning."

Vooraf waren pro-Navalnydemonstraties gepland in zeker 65 steden, waaronder grote steden als Sint-Petersburg, Jekaterinenburg en Novosibirsk. Volgens de onafhankelijke website The Moscow Times deden in elk van die steden minimaal duizend mensen mee en waren er in sommige steden meer dan tienduizend betogers.

"Ik denk dat ze zich in het Kremlin achter de oren krabben", zegt Godfroid. "Dat ondanks alle waarschuwingen, politie-inzet en arrestaties er kennelijk toch zo veel mensen bereid zijn om de straat op te gaan." De protesten zijn volgens hem omvangrijker en meer verspreid over het land dan die in de zomer in 2019. Maar ze lijken minder groot dan de protestgolf van 2011 tot en met 2013.

Sneeuwballen gooien

In Jekaterinenburg demonstreerden naar schatting tussen de 5000 en 11.000 mensen. Volgens The Moscow Times raakten demonstranten daar slaags met de oproerpolitie. Naar verluidt gooiden mensen met sneeuwballen en rookgranaten naar agenten.

Op Twittervideo's is te zien ook op andere plekken de politie met sneeuwballen werd bekogeld, zoals hier in Moskou:

Eerder op de dag waren de manifestaties in Oost-Rusland. Verspreid over Siberië en het verre oosten hebben naar schatting 15.000 mensen gedemonstreerd.

Er werd bijvoorbeeld gedemonstreerd in Vladivostok en Chabarovsk, aan de oostgrens met China. Op sociale media is te zien dat deelnemers leuzen als "bandieten" scandeerden.

Ook in Chabarovsk greep de politie in:

Volgens Navalny's team zijn al meerdere organisatoren opgepakt. Ook een vertrouweling van de oppositieleider, Ljoebov Sobol, is aangehouden volgens Reuters. Tijdens een interview met een tiental journalisten werd ze weggesleurd door agenten.

Volgens een radiostation zijn zeker vier journalisten gewond geraakt bij de onrust in Moskou. Er werden ook problemen met het mobiele internet gemeld. Dat is in het verleden vaker platgelegd tijdens demonstraties om de communicatie en het delen van beelden moeilijker te maken.

'Breed ongenoegen'

De demonstraties richten zich volgens Godfroid niet alleen op de vrijlating van Navalny. "Je merkt dat er een breed soort ongenoegen heerst. De toenemende onvrijheid in Rusland speelt daarbij ook een rol."

Overigens was er ook in Nederland een demonstratie om de Russische oppositieleiders een hart onder de riem te steken. Tientallen sympathisanten hadden zich verzameld op het Museumplein in Amsterdam:

Het Kremlin stelt dat de 44-jarige Navalny door westerse landen is gestuurd om tweedracht te zaaien. De oppositieleider werd een week geleden gearresteerd nadat hij was teruggekeerd naar Rusland. De rechter oordeelde dat hij minstens tot half februari vast blijft zitten.

Navalny hangt een celstraf van 3,5 jaar boven het hoofd wegens verduistering. Daar was hij in 2014 al voorwaardelijk voor veroordeeld. Volgens Navalny en internationale organisaties was dat een politiek showproces.

'Miljardenpaleis van Poetin'

Afgelopen week publiceerde het team van Navalny een video waarin president Poetin wordt beschuldigd van grootschalige corruptie. Het Kremlin ontkent de beschuldiging dat Poetin 'een miljardenpaleis' heeft laten bouwen met verduisterd geld. De video is inmiddels 66 miljoen keer bekeken en dient waarschijnlijk als katalysator voor de protestgolf van vandaag.