Rutte doelwit in debat over toeslagenaffaire
Het debat dat vanmiddag in de Tweede Kamer wordt gehouden over de toeslagenaffaire, zal waarschijnlijk ook een verkiezingsdebat worden. Premier Rutte, met zijn VVD ruimschoots op kop in de peilingen voor 17 maart, zal daarbij het doelwit zijn van de andere partijen.
Die vaardigen bijna allemaal hun fractievoorzitter af voor het debat, wat aangeeft waar de prioriteit ligt. Alleen het CDA laat de specialist op dit dossier, Pieter Omtzigt, het woord voeren.
Het debat begint om 13.00 uur met een verklaring van Rutte over het aftreden van zijn kabinet afgelopen vrijdag. Toen zei hij dat de rechtsstaat er niet in geslaagd is burgers te beschermen tegen de almachtige overheid. "Als het hele systeem heeft gefaald, kan alleen gezamenlijk verantwoordelijkheid worden gedragen." Daarom trad het kabinet af.
Het debat is vanmiddag live te volgen op NPO 1, NPO Politiek en via een livestream op NOS.nl en in de NOS-app.
Ongeloofwaardig
Vooral de oppositiepartijen zullen Rutte erop aanvallen dat hij, ondanks het onrecht dat burgers is aangedaan, toch gewoon weer premier wil worden. Ze vinden dat hij ongeloofwaardig is geworden. Hij was als premier misschien niet direct verantwoordelijk, maar wel eindverantwoordelijk, zo is hun redenering.
Zelf heeft Rutte nooit overwogen op te stappen als lijsttrekker, omdat hij naar eigen zeggen niet direct betrokken was bij het toeslagendossier. Oppositiepartijen zullen hem verwijten dat dat juist het probleem was. Hij heeft het te lang op zijn beloop gelaten, vinden zij.
Ook het slecht informeren van de Tweede Kamer zal de premier worden aangerekend. Door de zogenoemde Rutte-doctrine, die inhoudt dat discussies tussen ambtenaren intern moeten blijven, kwamen belangrijke stukken pas heel laat boven water. Het kabinet heeft daarin beterschap beloofd; alle relevante stukken zullen voortaan meteen naar de Kamer en journalisten worden gestuurd, zo is gezegd.
Kijk hier hoe partijen afgelopen vrijdag reageerden op het aftreden van het kabinet:
Natuurlijk zal het in het debat ook gaan over de inhoudelijke kant van de affaire. Hoe heeft het zo uit de hand kunnen lopen en hoe voorkomen we dat het ooit nog een keer gebeurt? Veel aandacht zal ook uitgaan naar de gedupeerde ouders. Partijen vinden het onverteerbaar dat de compensatie van ten minste 30.000 euro, die voor de Kerst werd toegezegd, nog bij niemand binnen is. Dat kan nog wel tot mei duren.
Kwijtgescholden
Gisteren zette het kabinet wel een belangrijke stap in die compensatie. De schulden die de ouders hebben bij overheidsinstellingen en gemeenten worden kwijtgescholden. Daar zijn vele tientallen miljoenen euro's mee gemoeid. Een fors bedrag voor een demissionair kabinet, maar vrijwel zeker zal de Tweede Kamer dat steunen. Wel zullen er nog veel vragen zijn over de uitvoering van de regeling.
Staatssecretaris Van Huffelen (D66), die vandaag ook bij het debat is, riep gisteren private partijen als banken en energiebedrijven op om ook de schulden te schrappen die de ouders daar hebben. Zo hoopt ze dat de ouders met een schone lei een nieuwe start kunnen maken.
D66 en GroenLinks komen in het debat met een voorstel om de kinderopvang gratis te maken, net als onderwijs. Op die manier kan de kinderopvangtoeslag helemaal worden afgeschaft.
