Shell schrapt 900 banen in Nederland

• Rob Koster

  Economieverslaggever

Shell schrapt zo'n 900 banen in Nederland als gevolg van de reorganisatie waarbij wereldwijd zo'n 7000 tot 9000 banen zullen verdwijnen. De combinatie van de oliecrisis en de coronacrisis leidde het afgelopen jaar tot een halvering van de beurskoers en dwong de multinational om meer dan 20 miljard dollar af te boeken op de olie- en gasreserves.

Niet iedereen bij het bedrijf zal onmiddellijk weten waar hij of zij aan toe is. Shell gaat snijden in het aantal functies en mensen kunnen solliciteren naar de overgebleven posities in het bedrijf. Volgens bestuursvoorzitter Ben van Beurden zitten er te veel bestuurslagen tussen hem en de technici op de werkvloer.

De bezuinigingsoperatie moet de kosten van het bedrijf met zo'n 2,5 miljard dollar per jaar verminderen. Het aantal raffinaderijen van Shell wordt wereldwijd teruggebracht van veertien naar zes. De raffinaderij in Pernis blijft, net als de chemietak in Moerdijk. In Nederland lijkt het bij de ontslagen daarom vooral om functies op de kantoren in Den Haag, Rijswijk en Amsterdam te gaan.

Shell zegt dat het aantal banen in Nederland met 10 procent zal afnemen. "Er is een goed sociaal plan beschikbaar en Shell begeleidt getroffen medewerkers zoveel mogelijk van werk naar werk. Omdat de precieze getallen nog niet bekend zijn, kunnen we op dit moment niet meer zeggen", zegt een woordvoerder van Shell over de ontslagen. Wel kan de woordvoerder zeggen dat het niet gaat om mensen bij pompstations van Shell.

Topman Van Beurden liet eerder weten dat het hoogtepunt van het olietijdperk voorbij is. Ook Shell schetst een energietoekomst die over dertig jaar voornamelijk uit elektriciteit bestaat. Het bedrijf heeft aangekondigd de investeringen in het bedrijfsonderdeel waar duurzame energie onder valt ruim te gaan verdubbelen. Die aankondiging leidde tot scepsis bij critici, omdat naast windmolenparken op zee ook zaken als marketing onder dit bedrijfsonderdeel vallen.

Verder verlangen milieuorganisaties en kritische aandeelhouders concretere plannen voor de afbouw van de activiteiten in olie en gas en duidelijker doelstellingen als het gaat om investeringen in energie uit zon en wind. Volgende maand komt Shell met de uitwerking van een nieuwe strategie voor de komende jaren.

Teleurgestelde managers

De verwachting van het Internationale Energieagentschap (IEA) is dat de vraag naar olie en gas de komende jaren weer aantrekt. De vraag naar olie zal na 2030 snel dalen, voor gas zal dat langer duren, denkt het IEA. Shell gaat de komende jaren met een beperkte hoeveelheid kapitaal meer investeren in duurzame energie, maar het overgrote deel van de investeringen blijft naar olie en gas gaan.

De aangekondigde nieuwe strategie leidde volgens de Financial Times al tot het vertrek van een aantal teleurgestelde managers van Shell die betrokken waren bij groene energieprojecten. Volgens Shell heeft hun vertrek vooral te maken met de aangekondigde reorganisatie en het combineren van verschillende functies.

Koffie en broodjes

Het concern Royal Dutch Shell bestaat grofweg uit twee onderdelen. Het ene onderdeel pompt vooral olie en gas op wat in energiejargon "upstream" genoemd wordt. Het andere onderdeel maakt hier producten van en verkoopt die, wat "downstream" genoemd wordt. Nu de afdeling die olie en gas oppompt flink in de problemen zit, probeert Shell de aandeelhouders gerust te stellen met de mogelijkheden die het bedrijf heeft om producten te verkopen.

De 45.000 tankstations van Shell verkopen niet alleen benzine en diesel, maar ook tal van andere producten. Dat is een groeimarkt, denkt het bedrijf. Zo heeft Shell naar eigen zeggen wereldwijd meer vestigingen waar ze koffie en broodjes verkopen dan Starbucks en McDonalds. Als het aantal elektrische auto's toeneemt verblijven mensen nog langer op de tankstations en neemt de verkoop van dat soort producten toe, is de redenering van het bedrijf.

De beurskoers van Shell is inmiddels weer wat opgeveerd, maar nog lang niet terug op het oude niveau.