Koolmees: twee van de drie grote thema's die ik wilde aanpakken gelukt

Van de grote onderwerpen die minister Koolmees het afgelopen jaar veel verder wilde brengen, zijn er twee goed gelukt en een niet. Tot die slotsom komt hij in het NOS-radioprogramma Met het Oog op Morgen.

De twee dingen die volgens hem zijn gelukt zijn het pensioenakkoord en de verandering van het inburgeringsstelsel. Het derde onderwerp, de hervorming van de arbeidsmarkt, is door de coronacrisis niet veel verder gekomen, erkent de D66-minister van Sociale Zaken.

Koolmees zegt dat op zijn ministerie in februari de eerste aanvragen binnenkwamen over werktijdverkorting, omdat bedrijven niet meer naar China konden exporteren vanwege het coronavirus in Wuhan. "Sindsdien is het een grote rollercoaster geweest van steunmaatregelen, pakketten, virusbestrijding en lockdowns, allerlei maatregelen die je niet kon voorstellen."

En daardoor zijn sommige dingen anders gelopen, zegt Koolmees:

De bewindsman erkent dat in het kabinet de belangen in de coronacrisis soms botsen. "Hugo de Jonge heeft gesprekken met ziekenhuizen en met het RIVM over het virus en Eric Wiebes (Economische Zaken, red.) en ik spreken heel veel met vakbonden en werkgevers en met bedrijven die op omvallen staan of met mensen die geen vakantiegeld uitbetaald kregen." Volgens Koolmees is het de taak van het kabinet die belangen te wegen en er dan daarna een besluit over te nemen.

De discussies waren vaak lastig, zegt Koolmees, ook omdat het virus zo onvoorspelbaar is. "De ene week denk je dat de ziekenhuizen het wel aan kunnen, en een paar weken later is de groei van het virus zo hoog geweest dat het krap wordt." Hij voegt eraan toe dat het binnen het kabinet af en toe kan knetteren, maar naar buiten is het wel "eendrachtig en daadkrachtig".

Pensioenakkoord

Koolmees vond de vele gesprekken die hij heeft gevoerd om uiteindelijk in juni een pensioenakkoord te sluiten leuk om te doen, zegt hij terugkijkend. Volgens hem was het een belangrijk, maar ingewikkeld onderwerp: technisch complex, in de media gaat het vaak over de belangentegenstellingen tussen oud en jong en bovendien liep de discussie al lang.

In de pensioenkwestie zag hij het als zijn belangrijkste taak om zoveel mogelijk draagvlak te vinden, niet alleen bij de coalitie, maar ook bij de oppositie en bij werkgevers en werknemers. "Al die partijen hebben hun eigen stokpaardjes", zegt hij. Koolmees wijst erop dat zijn partij D66 niet echt bekendstaat als liefhebber van "de polder". Dat maakte het volgens hem makkelijker om gesprekken te voeren, omdat hij niet automatisch tot het kamp van de werkgevers of de vakbonden zou worden gerekend.

Kern van het nieuwe pensioenstelsel is dat er geen harde beloften meer worden gedaan over de hoogte van pensioenen, maar dat de uitkering meer afhangt van de ontwikkelingen op de beurs. Gaat het economisch goed, wordt er sneller geïndexeerd; gaat het slecht, dan wordt er sneller gekort.

Politieke toekomst

Koolmees weet nog niet wat hij hij na zijn periode als minister gaat doen. Hij komt in elk geval niet meer terug in de Tweede Kamer. Hij is er nog over aan het nadenken of hij in de politiek blijft of dat iets heel anders gaat doen.

Klik hier voor het hele interview met Koolmees.

De komende weken worden nog meer gesprekken gevoerd met bewindslieden van dit kabinet. Die worden steeds op zaterdag uitgezonden in het NOS Met het Oog op Morgen, vanaf 23.00 uur op NPO Radio 1.