Waarom honderden Libanese artsen het land verlaten

• Daisy Mohr

  Correspondent Midden-Oosten

"Ik hoor het bijna dagelijks: artsen die vertrekken of plannen daarvoor aan het maken zijn", zegt dokter Fathallah Fattouh, hoofd van de afdeling chirurgie in het Rafik Hariri ziekenhuis in Beiroet. Heel wat gedesillusioneerde artsen op zijn afdeling zijn al vertrokken en er zullen er nog veel meer gaan volgen. Ze zien geen hoop en krijgen goede aanbiedingen in Europa, Amerika en de Golfstaten. En dat allemaal uitgerekend op het moment dat het land deze medici zelf zo hard nodig heeft.

"Het zijn vooral de jongere, getalenteerde specialisten die we niet makkelijk kunnen vervangen. Wij voelen het nu al en binnenkort zullen veel ziekenhuizen niet genoeg chirurgen hebben om essentiële operaties uit te voeren", zegt Fattouh.

Veel Libanese artsen zijn opgeleid in Europa of de Verenigde Staten, maar kwamen terug naar Libanon in de hoop te kunnen bijdragen aan een goede toekomst voor hun land. Een deel van hen heeft een dubbel paspoort maar ook de artsen die dat niet hebben, hebben op dit moment weinig moeite een baan te vinden in het buitenland.

Anesthesist Jessica Moussally Majdalani is een van de specialisten uit het team van dokter Fattouh die binnenkort zal vertrekken. Waarom gaat ze? Ze vertelde haar verhaal aan correspondent Daisy Mohr:

"Het zijn de besten die vertrekken en die zonder problemen een baan vinden in het buitenland. Ze hebben daar eerder gewerkt en gestudeerd. Iedereen kent elkaar en het is allemaal zo geregeld", zegt Sharaf Abou Sharaf, hoofd van het dokterssyndicaat in Beiroet. "Elke dag schrijven we gemiddeld tien referenties voor artsen die willen gaan. En je moet bedenken dat de helft niet eens zo'n referentie nodig heeft."

Abou Sharaf vertelt dat inmiddels actief geprobeerd wordt om de artsen hier te houden. "We praten met hun werkgevers. Kijken of ze een hoger salaris kunnen krijgen. Het financiële aspect is belangrijk. Veel artsen hebben bijvoorbeeld kinderen die in het buitenland studeren. Die kunnen ze door alles wat er is gebeurd geen geld meer sturen vanuit Libanon. Dat zijn vervelende dingen."

Door de gigantische inflatie verdienen artsen nog maar een fractie van hun salaris. De waarde van het Libanese pond is het afgelopen jaar met zo'n 80 procent gedaald. Wat voorheen een goed salaris was, is nu nauwelijks meer iets waard.

Met meer dan 30 jaar ervaring in Libanese ziekenhuizen heeft dokter Fattouh zo'n exodus van jarenlange expertise nog nooit meegemaakt. Hij noemt het verdrietig dat het land dat kortgeleden nog 'het ziekenhuis van het Midden-Oosten' werd genoemd, straks niet genoeg medici zal hebben om de eigen bevolking te helpen. "Uit de hele regio kwamen mensen hiernaartoe voor belangrijke operaties. Libanese artsen worden geroemd om hun talent. Nu raken we dat talent kwijt."

De meeste ziekenhuizen zijn al jaren ondergefinancierd en overbelast. De regering is bankroet en is veel ziekenhuizen miljoenen dollars verschuldigd aan vergoedingen. Daardoor is het betalen van personeel en het importeren van medische benodigdheden al langer lastig. De economische crisis is een ramp voor de gezondheidszorg. Medicijnen en medisch materiaal worden alsmaar schaarser omdat het moeilijker is om het te importeren uit het buitenland. Ziekenhuizen moeten elke keer maar weer hopen dat ze alles kunnen krijgen.

Dat deze exodus plaatsvindt tijdens de coronapandemie maakt het alleen nog maar schrijnender. Het ziekenhuis waar Fattouh werkt, vangt vanaf het begin van de uitbraak het grootste deel van de coronapatiënten op. "Het is een enorme uitdaging. Geregeld heb ik een specialist die minstens twee weken thuis zit omdat hij of zij corona heeft. Gecombineerd met het vertrek van zoveel artsen is het enorm lastig."

Maar toch snapt hij ze maar al te goed: "Als iemand mij om advies vraagt, dan heb ik maar een antwoord. Ik zeg: ga, vlieg weg! Iedereen met een beetje verstand kan zien dat er hier geen hoop is. Niet in de gezondheidszorg en ook niet op andere vlakken."