CPB: hoger minimumloon stuwt ook andere lonen omhoog

Als het minimumloon wordt verhoogd, stijgt een deel van de andere lonen mee. Dat concludeert het Centraal Planbureau (CPB) in een onderzoek naar de doorwerking van een hoger minimumloon.

Stijgt het minimumloon met 10 procent dan heeft dat een effect op de lonen tot 40 procent boven het minimumloon. Dit kan verklaard worden doordat ondernemers er veel aan is gelegen om relatieve loonverschillen binnen het bedrijf in stand te houden, bijvoorbeeld om mensen te motiveren hun productiviteit te verbeteren.

Hoe sterker het minimumloon stijgt, hoe meer inkomensgroepen daardoor worden beïnvloed.

Stijgende kosten

Volgens het CPB zijn deze conclusies in lijn met het rapport dat in april al verscheen over het minimumloon. Maar nu is precies doorgerekend hoe groot het effect is en ook hoe hoog de kosten uitvallen voor werkgevers en de overheid.

Het CPB schat dat het de staat 6,3 miljard euro kost als het minimumloon met 10 procent stijgt. Dit is het gevolg van de koppeling van de AOW en de bijstand aan het minimumloon, dus die stijgen mee. Het CPB wijst erop dat de helft van deze uitgaven weer in de schatkist terugstroomt in de vorm van belastinggeld. Het uiteindelijke prijskaartje voor de overheid bedraagt onder de streep ruim 3 miljard euro.

Kosten voor de werkgevers

Ook de loonkosten van de werkgevers nemen toe als het minimumloon stijgt. Juist zij zullen merken dat ook een deel van de lonen boven het minimumloon mee stijgt. Het CPB schat dat hierdoor de gemiddelde loonkosten voor de werkgever met een half procent omhoog gaan.

Werkgeversorganisatie VNO-NCW had de loonkostenstijging al verwacht. Als het minimumloon omhooggaat moet het kabinet ook kijken naar de stijgende loonkosten voor werkgevers, vindt VNO-NCW. Daarnaast hebben de stijgende loonkosten ook invloed op het aantal banen.

In april concludeerde het CPB al dat een verhoging van het minimumloon nadelig uitpakt voor de werkgelegenheid. Op de lange termijn zou een 0,5 procent van de banen verdwijnen. Dit percentage valt lager uit dan eerdere voorspellingen van economen.

Nog hoger minimumloon

Het CPB ging in dit onderzoek uit van een stijging van het minimumloon met 10 procent. Maar onder andere vakbond FNV en de PvdA willen dat het minimumloon met 40 procent wordt opgeschroefd. De gemiddelde loonkosten voor de werkgevers vallen dan ruim 10 procent hoger uit.

Maar dat is volgens budgetinstituut Nibud maar één kant van de medaille. De organisatie pleit al langer voor een verhoging van het minimumloon. "Er zitten momenteel tienduizenden mensen in financiële stress omdat ze gewoon niet rond kunnen komen van het minimumloon", zegt woordvoerder Gabriella Bettonville.

Geen makkelijk gesprek

Vakbond FNV is ingenomen met het effect van een verhoogd minimumloon op andere lonen. "Wij zijn blij dat het ook effect heeft op de middeninkomens", zegt Zakaria Boufangacha, arbeidsvoorwaardencoördinator bij FNV.

Boufangacha schat in dat de werkgevers nu niet op zo'n effect zitten te wachten. "De coronacrisis heeft ook pijnlijk duidelijk gemaakt dat juist de minima het hardst zijn getroffen." Het zou volgens de vakbond juist goed zijn als mensen met het minimumloon meer zouden verdienen om zo meer spek op de botten te hebben in geval van economisch zware tijden.

Het wordt in de aanloop naar de verkiezingen duidelijk welke partijen zich hard willen maken voor een verhoging van het minimumloon. Linkse partijen lopen er traditioneel warm voor. Maar eerder dit jaar lieten ook de VVD en het CDA weten een hoger minimumloon bespreekbaar te vinden.