Extra banen door pakketdrukte, zorgen om arbeidsomstandigheden blijven bestaan
Black Friday is nog maar net achter de rug, of distributiecentra en pakketbezorgers maken zich klaar voor de volgende piekdagen. Pakjesavond, kerst en natuurlijk de inmiddels reguliere drukte van de coronacrisis: het zorgt er allemaal voor dat webwinkels miljoenen pakketjes per dag rondsturen. En dus zijn er extra handen nodig om die pakketjes te sorteren en te bezorgen.
Distributiecentra en pakketbezorgers creëerden de afgelopen maanden daarom duizenden (tijdelijke) banen. En dat terwijl de coronacrisis in veel andere sectoren juist banen kostte. Tegelijkertijd zijn er nog altijd zorgen over de arbeidsomstandigheden in de pakketindustrie.
Arbeidsmigranten komen nog steeds
Het distributiecentrum van Nederlands grootste webwinkel Bol.com wordt uitgebaat door Ingram Micro. Voor de piekweken huurt het bedrijf 1500 extra mensen in voor Bol, daarnaast gaan er nog eens honderden mensen extra aan de slag voor de distributie van andere webwinkels. De meeste nieuwe krachten zijn arbeidsmigranten, net als in andere jaren.
Verderop in de keten hebben ook de bezorgbedrijven hun personeelsbestand tijdelijk vergroot. De Nederlandse pakketmarkt is in handen van vier grote spelers: PostNL, DHL, DPD en GLS. Alleen al DHL bezorgt tijdens deze piekperiode een miljoen pakketjes per dag, een derde meer dan vorig jaar. En dus heeft het bedrijf dit jaar zo'n 3000 extra mensen aangenomen als bezorger of sorteerder.
Concurrent DPD verdubbelde de bezetting in de sorteercentra en bezorging naar 4000. Ook PostNL zet 1000 extra bezorgers in, terwijl dat aantal door aanhoudende coronadrukte al met 500 omhooggegaan was. GLS schroefde het aantal werknemers in sorteercentra op met een derde en het aantal bezorgers met een vijfde.
Misstanden bij onderaannemers
Een deel van de bezorgers werkt rechtstreeks voor een van de vier pakketreuzen. Maar een ander deel werkt voor onderaannemers: de mensen die via via de opdracht krijgen om het eigenlijke bezorgwerk te doen. En daar begint het te wringen.
Na een aanhoudende stroom voorbeelden van bezorgers die dagen van 13 uur maken, te laat uitbetaald krijgen en steeds meer pakketjes in dezelfde tijd moeten rondbrengen, begon de Inspectie SZW anderhalf jaar geleden een onderzoek naar deze onderaannemers. Sindsdien regent het boetes.
In een interview met NRC zei de Inspectie begin deze maand dat negen op de tien onderaannemers de zaken niet op orde hebben. Inmiddels zijn al ruim tachtig bedrijven onderzocht. "We hebben besloten om ook komend jaar met het onderzoek door te gaan", zegt een woordvoerder van de Inspectie nu.
'Incidenten'
DHL werkt met 1500 bezorgers via onderaannemers. De problemen zijn incidenten, zegt een woordvoerder. "Het grootste deel zijn nette, fatsoenlijke ondernemers." Toch ziet ook DHL in dat er iets moet veranderen om de incidenten uit te bannen. Zowel DHL als PostNL geven aan dat ze samen de misstanden bij onderaannemers willen bestrijden.
Ze helemaal niet meer inzetten is geen optie, meldt de woordvoerder. Daarvoor heeft DHL de onderaannemers te hard nodig. "Koopgekte met Black Friday, cadeautjes met de feestdagen, een ziekte waardoor de winkels sluiten. Het zijn allemaal oorzaken van tijdelijke schommelingen in de vraag", zegt de DHL-woordvoerder. "Om die schommelingen op te vangen hebben we een flexibele schil nodig."
DPD zegt zich "absoluut niet te herkennen" in het geschetste beeld door de Inspectie SZW. Het bedrijf zegt überhaupt niet met onderaannemers te werken.
"Als wij extra capaciteit nodig hebben in sorteercentra wordt er gewerkt met uitzendorganisaties. En daar liggen contracten aan ten grondslag. Als het over pakketbezorging gaat, dan werken wij samen met een vast aantal koeriers. Als zij extra capaciteit nodig hebben, zijn zij daarvoor verantwoordelijk om extra mensen te krijgen. Dat gezegd hebbende, werken wij wel alleen samen met koeriers met vaste chauffeurs in dienst die per uur worden betaald, en dus niet per pakket of route."
'Nauwelijks zicht op distributiecentra'
De onderaannemers zijn niet het enige punt van zorg. Ook werknemers in distributiecentra zijn mogelijk slachtoffer van misstanden. "We kregen signalen over te lange dagen, maar ook over gevaarlijke omstandigheden als vallende pakketten of ongevallen met vorkheftrucs", zegt de Inspectie-woordvoerder. Daarom is de Inspectie ook bij de distributiecentra een onderzoek begonnen.
Ook Ingram Micro - de uitbater van het distributiecentrum van Bol.com - kreeg een bezoek van inspecteurs. Het bedrijf is overtuigd van een goed rapport. "Mensen blijven mijn belangrijkste assets", zegt directeur Jaco Knetemann. "Ik kan het me niet veroorloven om slecht om te gaan met mijn mensen."
Vakbond FNV bevestigt dat Ingram Micro de zaken goed op orde heeft. "Maar het is heel goed dat de Inspectie ook bij andere centra gaat kijken", zegt Mari Martens, sectorhoofd Handel bij de vakbond. "Daar hebben we veel minder zicht op. Er werken veel arbeidsmigranten en maar nauwelijks vakbondsleden."
