Machtsoverdracht begonnen, maar gaat Trump ook echt opgeven?
Het was een grote opluchting voor veel Amerikanen vannacht. President Trump heeft zijn goedkeuring gegeven aan het in gang zetten van de machtsoverdracht aan Joe Biden. Maar tegelijkertijd zegt hij in een tweet nog altijd in zijn eindoverwinning te geloven en gaan de rechtszaken door. Wat wil Trump bereiken met die dubbele boodschap?
Het betekent in ieder geval dat Trump nog altijd niet hardop zegt dat hij verloren heeft, zegt correspondent Lucas Waagmeester in het NOS Radio 1 Journaal. "Maar het betekent ook dat het volgens Trump nu wel echt tijd is om de eerste stappen te gaan zetten in de voorbereidingen van de overdracht van de macht."
Praktisch is de boodschap ook van grote betekenis, want Biden krijgt nu toegang tot informatie van verschillende instituties. "Hij kan nu de benoemingen gaan voorbereiden van duizenden ambtenaren, hij krijgt nu geld om de transitie in gang te zetten. Afgelopen week was zijn team nog een crowdfundingsactie begonnen om zijn werk voor te kunnen bereiden. Dat is nu dus voorbij."
Doodlopende rechtszaken
Dat het Witte Huis nu zo'n draai maakt heeft meerdere redenen, zegt Waagmeester. De eerste is dat rechtszaken stuk voor stuk mislukken en het team rond Tump zich begint te realiseren dat de juridische wegen om de verkiezingsuitslag nog om te draaien doodlopen.
De tweede reden is dat er steeds meer Republikeinen zijn in verschillende staten, en ook in het Congres, die steeds openlijker uitspreken dat Biden echt gewonnen heeft en dat de transitie nu moet beginnen.
Daarmee hangt samen dat deze week in het hele land het proces op gang is gekomen van het bekrachtigen van het resultaat van de verkiezingen door de lokale autoriteiten. Waagmeester: "Die resultaten zijn daarmee eigenlijk niet meer terug te draaien. In veel belangrijke staten is dat gebeurd, Michigan, Arizona, Georgia. En ook in Pennsylvania is dat proces nu in bijna alle 67 kiesdistricten volbracht."
Schaduwpresident
Waarom zegt Trump dan toch nog dat hij gelooft in zijn overwinning? Dat is een strategische zet, vermoedt Amerika-deskundige Willem Post van Instituut Clingendael. "Trump is geen domme man. De rechtszaken lopen op niets uit, de tellingen worden geratificeerd, de grond zakt onder zijn voeten weg. Maar hij speelt al in op zijn rol ná 20 januari. Hij wil de schaduwpresident van de VS worden, met zijn 74 miljoen kiezers achter zich."
Hij kan zijn aanhang straks mobiliseren in stadions ver buiten Washington D.C. en wellicht al een voorzet geven voor een nieuwe gooi naar het presidentschap in 2024, voorziet Post. "Vandaar dat traineren tot nu toe en het doorzetten van rechtszaken. Hij heeft er belang bij het Biden zo moeilijk mogelijk te maken. En straks kan hij dan zeggen dat het 'moeras' in Washington weer terug is."
Veel Amerikanen waren bang voor chaos en ondermijning van het democratisch proces toen bleek dat het team van Trump niet van zins was zich neer te leggen bij de uitslag. Die vrees is met deze tweet van Trump wel wat verminderd, zegt Amerikakenner Victor Vlam. "Dit wordt gezien als een stap naar een normalere overdracht, al is die natuurlijk niet helemaal normaal zolang de rechtszaken doorgaan."
Vooral in het Democratische kamp is er opluchting dat de machtsoverdracht is begonnen. "Er was angst dat Trump helemaal niet zou toegeven en het team van Biden dacht er al over na om naar de rechter te stappen om de transitie af te dwingen. Dat hoeft nu niet meer. En dat is goed voor Biden want nu krijgt zijn team inzicht in wat er speelt. Ze krijgen bijvoorbeeld te horen hoeveel ziekenhuisbedden er beschikbaar zijn in het land, niet onbelangrijk in deze tijd."
