Gestolen of zoek? Notitieboekjes van Charles Darwin al jaren spoorloos

De bibliotheek van de Universiteit van Cambridge vraagt hulp bij het vinden van twee ontbrekende notitieboekjes van wetenschapper Charles Darwin. Eén van de twee bevat de iconische 'Tree of Life'-schets uit 1837. Deze staat in zijn eerste notitieboekje 'Transmutation of Species', Transmutatie van Soorten. Deze evolutionaire stamboom laat de opbouw van het dierenrijk en de afstamming van levende organismen zien.

Darwin was 28 jaar oud toen hij die boom tekende. Hij was net teruggekeerd van de Galapagos-eilanden aan boord van het schip de Beagle.

"Het is hartverscheurend", zegt dr. Jessica Gardner, bibliothecaris van de universiteit tegen de BBC. "We willen elke steen omkeren en geen middel onbeproefd laten om te achterhalen wat er is gebeurd." In een YouTube-filmpje doet ze een oproep om te helpen met zoeken.

"Uw hulp kan van cruciaal belang zijn", benadrukt ze in deze oproep:

Op de eigen site schrijft de bibliotheek dat "na een uitgebreide zoektocht, de grootste in de geschiedenis van de bibliotheek, curatoren hebben geconcludeerd dat de notitieboekjes die in januari 2001 voor het eerst als vermist werden vermeld, waarschijnlijk zijn gestolen".

De twee notitieboekjes stonden in de Special Collections Strong Rooms waar de zeldzaamste en meest waardevolle items worden bewaard. Ze zijn daar in september 2000 uit gehaald om te fotograferen.

Tijdens een routinecontrole in januari 2001 bleken de boekjes, die de grootte hebben van een ansichtkaart, niet op hun plek te staan. Men ging er jarenlang van uit dat ze in de enorme opslagruimten waren zoekgeraakt. De bibliotheek heeft namelijk een collectie van ongeveer 10 miljoen boeken, kaarten, manuscripten en andere voorwerpen.

"Deze notitieboekjes zijn Darwins poging om zichzelf de vraag te stellen waar soorten vandaan komen, wat de oorsprong is van soorten", zegt emeritus hoogleraar geschiedenis Jim Secord tegen de BBC. "Het is bijna alsof je in Darwins hoofd zit als je naar de notities kijkt."

Gardner is er inmiddels van overtuigd dat de twee werken van Darwin zijn gestolen. "Het zou mooi zijn als ze ergens onder een bed liggen, maar het kan ook zijn dat iemand heeft ontdekt dat ze niet te verkopen zijn. Dit is het moment om ze terug te geven, dat mag ook anoniem."

De politie is op de hoogte gesteld en de verdwenen notitieboekjes zijn toegevoegd aan de internationale lijst van gestolen kunstwerken van Interpol. De waarde is moeilijk te bepalen, maar het loopt volgens de bibliotheek op tot miljoenen Britse ponden.