Wirecard: 2 miljard zoek, topman in de gevangenis en handlanger gevlucht naar Wit-Rusland

Bijna 2 miljard euro die helemaal niet bleek te bestaan, een topman die achter slot en grendel zit en een voortvluchtige 'handlanger' die mogelijk zelfs een spion was. Het verhaal van het gevallen Duitse techbedrijf Wirecard lijkt soms te bizar om waar te zijn.

Vandaag moet de voormalige Wirecard-topman Markus Braun zich voor het eerst publiekelijk verantwoorden voor wat er allemaal misging bij zijn bedrijf. Hij wordt vanmiddag ondervraagd door een onderzoekscommissie van de Duitse politiek.

Van 28 miljard naar failliet

Jarenlang was Wirecard de lieveling van de Duitse financiële techsector. Het bedrijf bood allerlei betalingsdiensten aan en was daarmee een soort Duitse Adyen. Er was een betaalapp voor smartphones, Wirecard gaf virtuele creditcards uit en regelde het betaalverkeer voor allerlei bedrijven, zoals KLM en Aldi, online maar ook in winkels. Op het hoogtepunt in 2018 was het bedrijf 28 miljard euro waard. Nu is Wirecard failliet, worden de activiteiten afgebouwd en dreigen straffen voor de voormalige topmensen.

Het gaat allemaal om een bedrag van 1,9 miljard dat het bedrijf zei te hebben verdiend, maar dat opeens onvindbaar bleek. In juni moest Wirecard bekennen dat het geld dat in de boeken stond, waarschijnlijk helemaal niet bestond. Ex-topman Markus Braun en andere mensen uit de top worden ervan verdacht de omzet van het bedrijf te hebben opgeschroefd met nepinkomsten om zo aantrekkelijker te zijn voor investeerders en klanten.

Na deze onthulling vroeg Wirecard faillissement aan. Maar daarvoor is geld dat het bedrijf wel echt in kas had ook nog eens weggesluisd, vermoedt het Duitse Openbaar Ministerie volgens zakenkrant Financial Times. Er zou zo'n 850 miljoen euro naar schimmige partnerbedrijven zijn overgemaakt in Dubai, Singapore en de Filipijnen.

Voortvluchtig

De samenwerking met die bedrijven werd gerund door de chief operating officer van Wirecard, Jan Marsalek. Die is voortvluchtig sinds er in juni een arrestatiebevel tegen hem werd uitgevaardigd. Volgens het internationale onderzoekscollectief Bellingcat is hij toen in een privéjet naar Wit-Rusland gevlucht.

En er zijn wel meer vraagtekens rond Marsalek. Want volgens Duitse media heeft het OM in Duitsland bewijs dat hij een informant was van de Oostenrijkse geheime dienst BVT. Marsalek heeft de Oostenrijkse nationaliteit.

En volgens een Duitse parlementariër die in de toezichtscommissie van inlichtingendiensten zit, heeft Marsalek mogelijk zelfs voor verschillende inlichtingendiensten tegelijk gewerkt. Wat hij voor hen deed is onbekend.

Slecht toezicht

In Duitsland vraagt men zich ondertussen af hoe het allemaal zover heeft kunnen komen. Want er waren al jarenlang signalen dat er dingen niet klopten bij Wirecard. Al vijf jaar geleden, in 2015, begon de Financial Times te publiceren over onregelmatigheden.

Er is veel kritiek op de Duitse beurstoezichthouder BaFin. Toen media vorig jaar vraagtekens stelden bij de boekhouding van Wirecard ging BaFin het bedrijf niet onderzoeken, maar verbood wel investeerders om te gokken op een daling van het aandeel.

Journalist aangepakt in plaats van Wirecard

BaFin diende toen zelfs een klacht in bij het Duitse OM over Dan McCrum, de Financial Times-journalist die had bericht over schimmige praktijken bij Wirecard. Met zijn artikelen zou hij de koers van het aandeel Wirecard gemanipuleerd hebben, was het verwijt.

De Europese financiële toezichthouder ESMA concludeerde al dat de Duitse autoriteiten niet goed hebben opgelet. "Er waren tekortkomingen in het toezicht en de handhaving bij de financiële rapportages van Wirecard", aldus ESMA. Ook is BaFin volgens ESMA niet onafhankelijk genoeg, waardoor er het risico is van beïnvloeding door het Duitse ministerie van Financiën.

Om antwoord op al de vragen rond Wirecard te krijgen heeft het Duitse parlement dus een onderzoekscommissie ingesteld. Vanmiddag moet ex-topman Markus Braun voor het eerst voor die commissie verschijnen. Hij heeft het recht om te zwijgen, zolang zijn strafzaak nog loopt. Dus of er vandaag meer duidelijk wordt over de Wirecard-zaak, moet nog blijken.