Eerste patent computermuis 50 jaar oud

Op 17 november 1970 werd het eerste patent toegekend voor het apparaatje dat dagelijks misschien wel het meest ter hand wordt genomen: de computermuis. Precies vijftig jaar geleden dus. En het ziet ernaar uit dat de muis nog vele decennia bij ons zal blijven, in een of andere vorm.

Douglas Engelbart presenteerde eind 1968 voor het eerst een werkend exemplaar: een apparaatje met drie knoppen en twee wielen. Het patent liet nog twee jaar op zich wachten, de doorbraak nog veel langer. De vinding belandde bij computerfabrikant Xerox, die de muis leverde bij de peperdure 'Star' computer die nooit het grote publiek bereikte.

Steve Jobs, een van de oprichters van Apple, zag de potentie van de muis en leverde hem bij de eerste Macintosh computer in 1984; een compacte variant met één knop. Vanaf toen was de muis niet meer weg te denken bij de PC.

Voor de jaren 70 van de vorige eeuw leverden computers hun rekenwerk voornamelijk af op papier. De muis kwam op met de introductie van het beeldscherm in de jaren zeventig, om daar iets op te kunnen aanwijzen. "Het grootste deel van de computertoepassingen gaan over tekst en plaatjes, en dat zal ook nog wel even zo blijven", zegt docent informatica aan de Universiteit van Amsterdam Taco Walstra, die ook conservator is van het Computermuseum van de UvA.

Hij ziet de muis voorlopig nog niet verdwijnen. "Er zullen allerlei muisachtige apparaten bijkomen, dat zie je al lang in de grafische industrie. Afhankelijk van de behoeftes en toepassingen. Die zullen naast elkaar blijven bestaan."

Wel is de invloed van de muis iets teruggedrongen met de opkomst van tablets en laptops. "De touchpad op een laptop is een prima vervanging van de muis", vindt Walstra. "Je wil toch altijd iets kunnen aanraken." Voor in de nabije toekomst ziet de computermuseumconservator driedimensionale aanwijsmogelijkheden. "Camera's die handbewegingen registreren en dat vertalen naar aanwijzingen voor de computer. Of camera's die naar het oog kijken."

Het aanwijzen en besturen van een computer rechtstreeks vanuit de hersenen is al mogelijk. Blinden en zwaar gehandicapte mensen profiteren daarvan. "Het is de vraag hoe ver we daar in willen gaan", zegt Walstra. "Maar het is natuurlijk leuk om erover te brainstormen."

De uitvinder van de muis is er overigens nooit rijk van geworden. Zijn patent liep al af voordat de muis populair werd.