Thuisblijfadvies massaal genegeerd: 'Koffie to go halen is het nieuwe uitje'

• Carmen Dorlo

  redacteur Online

Drukte in de winkelstraten, natuurgebieden, bij de kerstshow in het tuincentrum en op de meubelboulevard: het was dit weekend op veel plekken druk. Het lijkt erop dat Nederland massaal naar buiten wil, terwijl het kabinet nog steeds 'blijf thuis' adviseert.

In een aantal Brabantse natuurgebieden werd zelfs 'code rood' afgegeven. Dat betekent: het is te druk, ga ergens anders heen. Ook in Utrecht was het druk in de natuur, ondanks een brandbrief van boswachters en natuurorganisaties. Bij meerdere natuurgebieden stonden de parkeerplaatsen vol en werd in de berm geparkeerd. Bij de Sallandse Heuvelrug stond er file.

Ook schrijven meerdere regionale media over drukte in de binnensteden en zijn op sociale media berichten te lezen over drukte in bouwmarkten en woonboulevards.

Daarnaast kwamen veel mensen naar de kerstshow in een tuincentrum in Duiven kijken, zag De Gelderlander:

En dat terwijl premier Rutte oproept niet te gaan funshoppen en alleen naar buiten te gaan als dat noodzakelijk is. "We mogen bijna niks meer. Dus dat wat wel mag, wordt aantrekkelijker. Een koffie to go halen is het nieuwe uitje", zegt hoogleraar gedragsverandering aan de Radboud Universiteit Rick van Baaren. "Wat wil je dan doen? Je zit al de hele dag thuis en dan ga je bestellen. Ben je de deur niet uit geweest, dan wíl je die deur uit. Het is hartstikke gezond om dat te willen."

"Het is niet verboden. Het is een advies. Als je niet wil dat iemand naar buiten gaat, moet je het verbieden. Dan luisteren mensen wel."

Ook Rein Zwaan, teamleider van de boswachters in provincie Utrecht, vindt het juist verstandig dat mensen naar buiten gaan. "Mensen zijn van harte welkom om in de natuur hun hoofd leeg te maken en een frisse neus te nemen, maar ze moeten de drukke gebieden mijden en lokaal recreëren."

Te weinig natuur in het westen

Het was dit weekend weer "knetterdruk", zegt Zwaan. "Ik snap het wel. Steeds meer plekken zijn dicht en mensen willen er toch uit. Dan denken ze: in de natuur heb ik de ruimte. Nou, soms dan."

Boswachters zagen de toenemende drukte ook al in de eerste lockdown, alleen loopt het nu de spuigaten uit, zegt Zwaan. "In de toeloop naar de parkeerplaatsen gaat het mis. Daar is het gigantisch druk. Wij roepen op om alleen naar natuurgebieden te gaan waar je lopend of met de fiets kan komen. Maar dan stuiten we op een probleem: in het westen is gewoon te weinig natuur om mensen op te vangen."

Ook in de binnensteden is het druk. In grote steden zitten prullenbakken overvol door to go-bekertjes, achtergelaten door wandelaars die onderweg een drankje of maaltijd afhalen. Volgens Koninklijke Horeca Nederland zijn in de tweede lockdown meer horecaondernemers de mogelijkheid om af te halen gaan aanbieden.

Toch vinden ze niet dat de horeca het naar buiten gaan faciliteert door takeaway aan te bieden. "Wat we zien, bij mooi weer, is dat mensen nu graag de buitenlucht opzoeken. Heel veel andere opties zijn er niet. Horecaondernemers spelen daar op in om toch nog een klein beetje omzet te creëren en medewerkers aan het werk te houden."

Mensen zullen de straat op blijven gaan als er geen verbod is, zegt ook gedragsdeskundige Van Baaren. "Mensen hebben behoefte aan iets ondernemen. Dat is menselijk, en geen rocket science. Als ze iets willen, dan doen ze het ook." De angst is afgenomen, denkt hij. "De urgentie is weg. Bij elk bericht dat de besmettingen afnemen, denken mensen: we kunnen wel weer wat."

Om de urgentie te laten toenemen is het nodig om perspectief uit te stralen, zegt Van Baaren. "De regering speelt de angst-kaart. En zegt: dit doen jullie niet goed. Dat verwijtende is niet goed. Als de overheid laat zien dat ze er alles aan doet om de situatie op orde te krijgen, zullen meer mensen hun best doen."