Imola 1994: ooggetuige van een vervloekt raceweekend
De Formule 1 is dit weekend terug op het Italiaanse circuit waar in 1994 het noodlot twee dagen achter elkaar toesloeg: Imola. Roland Ratzenberger en Ayrton Senna overleefden het gitzwarte grand prix-weekend op het Autodromo Enzo e Dino Ferrari niet. Het sneuvelen van drievoudig wereldkampioen Senna da Silva had vanwege zijn heldenstatus de meeste impact.
Georges de Coster was ooggetuige van Senna's laatste werkdagen op het circuit. De Belgische fotograaf schoot tientallen rolletjes vol in de pitbox van Williams-Renault. Een terugblik.
Oostenrijkse vlag
"Ik wist dat Ayrton een Oostenrijkse vlag in de cockpit had, waarmee hij Ratzenberger wilde eren. Dat zag ik toen hij instapte. Senna ging de race voor Roland winnen. Dat moest en zou gebeuren. Hij had helemaal geen zin meer om te racen na de fatale crash van Ratzenberger, maar vond dat hij geen keus had."
Georges de Coster baadde op Imola in ongekende weelde. "Ik had een speciaal 'access all areas-pasje' van Williams. Ik was altijd en overal welkom. Dat was niet voor iedereen weggelegd, maar ik had een opdracht voor Renault. Ze wilden dat jaar groots uitpakken bij de Belgische Grand Prix."
"Ze hadden veel foto's van Ayrton nodig. Ik wilde mijn goede vriend vooral in beeld brengen als een bijzonder mens op een normale werkdag in zijn vertrouwde omgeving. We kenden elkaar zo goed dat ik precies wist wanneer ik hem met rust moest laten. Daarvoor was geen gesprek nodig. Eén blik was voldoende."
Geen kapsones
"Senna was erg makkelijk om mee te werken. Geen kapsones. Een dankbaar object met sprekende ogen. Fotogeniek, zeer charismatisch. Vreugde was bij hem altijd enorm expressief, maar als hij verloor of kwaad was verstopte hij zich ook niet. Bij Ayrton kreeg je alle emoties. Hij kon iets vertellen zonder te praten. Senna liet in zijn ziel kijken."
"Ik zorgde dat ik bij aanvang van een sessie altijd in zijn pitbox was. Belangrijke momenten wil je niet missen. Dat was destijds best moeilijk. Nu schiet ik duizenden foto's per trainingssessie, maar in 1994 moest ik goed timen en opletten. Op het moment suprême een rolletje wisselen is rampzalig."
"Er speelde in Imola van alles. Ayrton zat niet lekker in zijn vel en was uit zijn gewone doen. Gespannen. De joviale glimlach was afwezig. Zijn ogen stonden anders. Het liep niet. Hij kwam met nul WK-punten naar Imola. Michael Schumacher had de eerste GP's gewonnen en Ayrton had door dat er van alles niet deugde aan de Benetton-Ford. Hij was getergd, maar ook supergemotiveerd. Mijn kampioenschap begint hier, zei hij vrijdagochtend."
"Kort daarna kwam het eerste schrikmoment. Een gruwelijke crash van Rubens Barrichello: ondersteboven in de bandenstapel. Ik zag de schrik en de vertwijfeling in Senna's ogen. Hij zag zijn jonge landgenoot door het oog van de naald kruipen. Het was een wonder dat Barrichello's letsel meeviel. Ayrton voelde het als een signaal. Een waarschuwing."
Verhitte discussies
"De crash leidde tot verhitte discussies over de veiligheid. Het raceweekend stond onder druk, maar de kwalificatie ging gewoon door. Tot de volgende dreun: Ratzenberger. Senna zag het live op de schermen en wist het meteen: fataal. Dat zie je ook op de foto. Coureurs hebben daar een zintuig voor."
De race werd bijzaak: het ging alleen nog maar over de crashes. Ik had het gevoel dat er nog meer narigheid zou komen. Er hing iets in de lucht. Ik zei het 's avonds tegen een tafelgenoot: morgen gaat er nog een sneuvelen. Een grote."
"Ayrton kreeg uit diverse hoeken dringend advies niet te racen, maar hij was niet te vermurwen. Ik heb foto's gemaakt toen hij zich prepareerde voor de start. Je ziet de twijfel en de zorgen. Een lege blik."
"Op de racedag ging er onvoorstelbaar veel mis. Lehto die stil bleef staan. Lamy die er vol op klapte. Gewonden in het publiek. De wedstrijd die doorging achter de safety car. Daarna Senna's klap, de rode vlag en de race die opnieuw werd hervat. Alboreto die bij een bandenwissel een wiel verloor en monteurs verwondde. Wat een klotenweekend."
Winnen
"Senna verongelukte niet voor mijn neus. Ik stond in de laatste bocht voor start-finish en zag dat de laatste keer dat hij het veld leidde. Hij ging tot het uiterste en was er heilig van overtuigd dat hij ging winnen. Zo gedreven, terwijl hij wist dat Schumachers stal vals speelde."
"Uren later kregen we in de perszaal officieel het slechte nieuws, maar ik wist het allang. In de bocht waar ik stond was een dokterspost. De artsen gingen allemaal naar de plek des onheils en ik zag ze in tranen terugkeren. Huilende artsen met bebloede kleding. Dan weet je hoe laat het is. Het verbaasde me dat de race afgewerkt is. Dat getuigde van weinig respect."
Verwerking
Het heeft me jaren gekost om dit vervloekte weekend te verwerken, maar de foto's van Ayrton blijven machtig. De laatste keer dat hij zijn handschoenen aantrekt. Verstand op nul, blik op oneindig. Ik ben fier dat ik dat moment met hem heb mogen delen."
