Corona vertraagt adopties: 'Dat papa en mama niet komen, is zo schrijnend'

• Erika de Joode

  redacteur Online

Zeker tientallen buitenlandse kinderen die dit jaar zouden worden geadopteerd door Nederlandse gezinnen moeten langer dan gepland in hun herkomstland blijven. Vanwege reisbeperkingen en andere coronamaatregelen kunnen veel aanstaande adoptieouders hun kindje nog niet ophalen.

Marleen en Joan van Burg bijvoorbeeld. Zij wachten al meer dan een half jaar op groen licht om naar Zuid-Afrika af te reizen. Het stel werd eind februari gekoppeld aan een zoontje en wilde hem in april ophalen. "Maar toen kwam corona ertussen", vertelt Marleen.

Hoewel zij en haar man naar eigen zeggen wel gewend zijn aan wachten - door allerlei tegenvallers duurt hun adoptieprocedure al tien jaar - voelt dat deze keer anders.

"Je wilt dat vrolijke jongetje van de foto natuurlijk het liefst à la minute in je armen sluiten", vertellen Marleen en Joan terwijl ze de kamer van hun adoptiezoon laten zien:

Ook Josee Veldkamp en haar gezin wachten al maanden totdat ze hun zoontje kunnen ophalen uit een kindertehuis in Zuid-Afrika. Dat land heeft na maart maanden op slot gezeten. En toen de Zuid-Afrikaanse regering het luchtruim op 1 oktober weer opende voor internationale reizigers, waren Nederlanders nog altijd niet welkom: het oplopende aantal Nederlandse coronabesmettingen brengt te veel risico's met zich mee, aldus de Zuid-Afrikanen.

"We hadden nooit verwacht dat we in oktober nog in deze situatie zouden zitten", zegt Josee. Haar zoontje is vorige maand vier geworden. "We waren ervan uitgegaan dat we zijn verjaardag samen konden vieren, hier in Nederland."

Josee beschrijft haar situatie als "een achtbaan van hoop en teleurstelling", maar ze benadrukt dat het voor haar kind nog veel erger is. "Hij zit in een tehuis, terwijl je hem in een gezin wil hebben, waar hij kan hechten. Hij weet ook al sinds het voorjaar van ons bestaan: toen heeft hij gehoord dat een nieuwe papa en mama hem komen ophalen. Hij heeft een fotoboekje van ons. Dat papa en mama dan niet komen, is zo schrijnend."

Zowel Marleen als Josee weten dat meerdere instanties druk bezig zijn om hen samen te brengen met hun kind. "Er zit weer een beetje beweging in", zegt Marleen. Maar hoe lang dat nog gaat duren, kan ze niet inschatten.

Een van de betrokken instanties is de bemiddelaar, ook wel 'vergunninghouder' genoemd. Volgens Sanne Buursink, voorzitter van de vier samenwerkende vergunninghouders in Nederland, werken zij inderdaad hard aan oplossingen, samen met lokale overheden en andere instanties. Voor bijvoorbeeld adopties uit de Verenigde Staten en Europese landen lijkt nu een nieuw normaal te zijn ontwikkeld, zegt ze.

"Met andere landen, zoals Lesotho, Zuid-Afrika en Aziatische landen, wordt naar maatwerkoplossingen gezocht. Maar de pandemie en de wereldwijde maatregelen maken het extreem lastig om voor alle individuele situaties oplossingen te realiseren, binnen termijnen die voor de betrokken kinderen en hun nieuwe ouders overzichtelijk zijn. Dat stelt betrokkenen enorm op de proef."

Voor China is zo'n maatwerkoplossing er nog niet. Een aspirant-adoptieouder, die anoniem wil blijven, vindt dat alles "bizar lang" duurt. Toen zij en haar man hoorden dat er in China een zoontje voor hen was, waarde het coronavirus daar al rond. Ze konden dus niet afreizen. "En nu staat heel Europa op de rode lijst voor China. Ze zeggen dat het vanwege corona veiliger is voor de kindjes om daar te blijven. Dat maakt mij boos. Het is altijd beter voor een kind om in een gezin te zijn."

Toch probeert de Nederlandse zich niet al te druk te maken. "Je kunt jezelf natuurlijk gek gaan maken, maar daar komt je kind niet sneller van."

Aftellen

Klaas Willem en Greetje Koffeman zitten in hetzelfde schuitje. Zij werden in januari gekoppeld aan een tweejarig kindje in China. "Waarom kun je wel naar Curaçao op vakantie, maar kunnen wij onze zoon niet ophalen?" vraagt Klaas Willem zich af. "Het zou al schelen als we weten wanneer we kunnen gaan. Dan kun je gaan aftellen. Nu hebben we geen datum, dat is gewoon frustrerend."

Het gezin Koffeman, met naast Klaas Willem en Greetje een biologische dochter en een pleegzoon, stuurt af en toe foto's en cadeautjes naar het Chinese kindertehuis waar hun derde kindje verblijft. Klaas Willem hoort regelmatig dat iedereen achter de schermen enorm z'n best doet om hem en zijn gezin naar China te krijgen. "Maar je weet niet wat er precies gebeurt. Daar word ik soms gek van."

Het ministerie van Justitie en Veiligheid, waar adoptie onder valt, laat in een reactie weten dat het afreizen om kinderen met hun adoptiefouders te verenigen inderdaad moeizaam verloopt. "Met China is er contact, zoals dat er altijd is", zegt een woordvoerder. "We houden vooral meer contact met de Nederlandse vertegenwoordiging daar."

Sinds half juni is hier en daar wel vooruitgang geboekt. Er is een aantal landen waar ouders sindsdien naartoe kunnen reizen, ook landen waarvoor een oranje reisadvies geldt. Volgens Justitie zijn van mei tot en met augustus dertien kinderen op die manier naar Nederland gekomen. Maar doordat sommige landen beperkingen opleggen, gaat die vlieger (nog) niet overal op.