Polen dreigt met veto over coronafonds
De EU-landen zijn het aan de vooravond van een nieuwe Europese Top grondig oneens over de afspraken die deze zomer werden gemaakt over de begroting en het zogenoemde corona-herstelfonds. Polen wil zelfs een veto uitspreken als de Europese Unie voorwaarden gaat stellen aan de manier waarop het land met de rechterlijke macht en de media omgaat. Tegelijkertijd roepen de Scandinavische premiers, op initiatief van PvdA-leider Lodewijk Asscher, juist op, om de voorwaarden te verscherpen.
Het leek allemaal in kannen en kruiken deze zomer. Er zou een nieuwe begroting komen, waarbij iedereen een beetje water in de wijn had gedaan. Bovendien zou er een speciaal hulpprogramma komen, zodat landen die dit voorjaar ernstig door corona werden getroffen, geld konden lenen om economisch snel weer op de been te komen. Uiteindelijk steggelden de leiders heel lang over een aanvaardbare tekst over de voorwaarden. Nederland wilde garanties dat het geld goed zou worden besteed en een extra voorwaarde over de rechtsstaat.
Polen en Hongarije gingen uiteindelijk akkoord met een algemene formulering, en vooral de toezegging dat een en ander uitgewerkt zou worden. Maar nu er concrete teksten op tafel komen, waarin staat dat landen gekort kunnen worden als ze de regels van de rechtsstaat niet respecteren, beginnen die landen heftig te protesteren.
Jaroslaw Kaczynski, de leider van de regerende partij PiS, vindt dat zijn land gegijzeld wordt, zo zei hij in de Poolse media. "Tegenwoordig eisen de EU-instellingen met functionarissen die nooit door het Poolse volk zijn verkozen dat we alles maar goed vinden." Hij voegde er nog aan toe dat zijn land aan de goede kant van de geschiedenis staat en hecht aan zijn soevereiniteit.
Asscher
Bij de sociaaldemocraten in Europa heersen andere zorgen. Daar zijn ze bang dat met name de zuidelijke lidstaten (Portugal, Spanje en Italië) die de zorgen over de rechtsstaat delen, toch akkoord zullen gaan met de Poolse eis om het geld zonder voorwaarden vooraf beschikbaar te stellen. In een brief die is opgesteld door Lodewijk Asscher en de Zweedse premier Stefan Löfven herinneren ze de andere sociaaldemocratische leiders eraan dat de afspraken van deze zomer groen en sociaal waren. Maar dat nu een uitruil dreigt op een van de belangrijkste principes, namelijk de fundamentele waarden van de rechtsstaat. Ze roepen de andere leiders daarom op om sterk te blijven: 'schouder aan schouder', zodat ze de pogingen van landen als Polen kunnen weerstaan.
De leiders proberen voorlopig bij de discussie vandaan te blijven. Op de top in Brussel zal David Sassoli, de voorzitter van het Europees Parlement, het woord voeren. Hij zal het niet alleen over de rechtsstaat hebben, maar vooral de eis van het parlement op tafel leggen dat de begroting omhoog moet. Volgens de afspraken zal dan kanselier Merkel antwoorden, aangezien Duitsland op dit moment voorzitter van de EU is. De leiders proberen zo de hete aardappel een beetje voor zich uit te schuiven, naar de volgende top om te voorkomen dat landen echt hun veto gaan uitspreken.
Meer lezen over de Europese Unie. Neem een abonnement op onze nieuwsbrief BrusselInside https://www.getrevue.co/profile/Brusselinside