Rutte: hamer moet dit keer groot genoeg zijn om virus plat te slaan

De volledige sluiting van de horeca is volgens premier Rutte een "keiharde dobber" voor de ondernemers. "Maar we kunnen er niet omheen", zei hij op de persconferentie waar hij samen met minister De Jonge nieuwe, strenge beperkingen bekendmaakte om een eind te maken aan de stijging van het aantal besmettingen.

"We hebben het met elkaar niet goed genoeg gedaan", concludeerde Rutte over de aanpak tot nu toe. "Ik denk dat veel mensen de laatste weken dezelfde type ervaring hebben gehad als ikzelf. Hoe het coronavirus plotseling heel dichtbij kan komen en je ineens denkt: hier hebben we het dus over. Verhalen van mensen in de vriendenkring die heel ziek zijn van corona. Andere mensen in je omgeving die bang zijn voor het telefoontje dat hun hartoperatie of kankeroperatie moet worden uitgesteld.

Daarom gaat Nederland vanaf morgenavond in een gedeeltelijke lockdown. Cafés en restaurants moeten dicht, de amateursport wordt grotendeels stilgelegd en er komt zo snel mogelijk een wettelijke plicht om op veel plekken een mondkapje te dragen.

Rutte wil een einde aan de maandenlange discussie daarover, zei hij:

Het kabinet is het niet eens met de kritiek dat het steeds te laat is met de maatregelen en daarmee achter de feiten aanloopt. "Er is niet één schuldige, maar de optelsom is dat te veel mensen zich niet aan de regels hebben gehouden", zei Rutte. "Wij zijn er niet in geslaagd om die boodschap over te brengen."

Vier weken volhouden

"Deze keer moet de hamer groot genoeg zijn om het virus plat te slaan", vervolgde hij. Volgens zijn collega De Jonge moeten we de nieuwe maatregelen waarschijnlijk een week of vier volhouden, maar over twee weken wordt de balans opgemaakt. "Als het onvoldoende effect heeft, is een volledige lockdown onvermijdelijk", waarschuwde hij.

Alle nieuwe maatregelen zijn volgens het kabinet gericht op een drastische vermindering van het sociaal verkeer. Het onderwijs vormt daarop een uitzondering, al is het aantal besmetting daar hoger dan in de horeca. De onderwijssector wordt niet getroffen door de beperkingen, omdat die volgens het kabinet te belangrijk is.

Volgens premier Rutte zijn de besmettingscijfers te hoog om de horeca bijvoorbeeld alleen in de avonden te sluiten. Hij erkende dat het aantal clusters met besmettingen in de horeca relatief klein is, maar áls er dan een uitbraak is, gaat het meteen om veel mensen. "En zo'n besmetting neem je mee naar huis, waar je nog meer mensen besmet."

'Alcoholklok'

In andere landen, zoals België, zijn goede resultaten behaald met een avondklok, waarbij mensen na een bepaald tijdstip niet meer het huis uit mogen. Maar het Nederlandse kabinet wil niet aan die zeer ingrijpende beperking. Volgens Rutte komt er in plaats daarvan wel een 'alcoholklok': vanaf 20 uur mag er nergens meer alcohol worden verkocht.

Sectoren die zwaar getroffen worden door de maatregelen kunnen op steun blijven rekenen van het kabinet. Daarvoor zijn volgens Rutte de huidige steunpakketten voldoende. Daarin kunnen bedrijven loonkostenondersteuning krijgen en zelfstandigen inkomensondersteuning.

Geen maatschappelijke discussie over maatregelen

Het kabinet wil af van de maatschappelijke discussie over de maatregelen die er genomen worden. "De tijd van vrijblijvendheid is voorbij." Daarom adviseert het kabinet dringend om bij verplaatsingen in publieke binnenruimtes zoals winkels een mondkapje te dragen en wil het dat advies zo snel mogelijk omzetten in een wettelijke plicht. En die gaat ook gelden op het mbo, het hbo en op de universiteit. Zo'n wettelijke plicht is nog een ingewikkeld proces, minister De Jonge denkt dat die er begin volgende maand zal zijn.

Op de aangescherpte regels voor de maximale groepsgrootte gaat strenger gecontroleerd worden, gaf premier Rutte aan. Gezelschappen mogen binnen en buiten niet groter zijn dan vier personen. "Vier is vier, geen discussie!" In theaters en congrescentra mogen niet meer dan 30 mensen per zaal aanwezig zijn.

Kerken: niet alles moet

Omdat het kabinet niet wil treden in het grondwettelijke recht van mensen om hun religie te belijden, geldt die beperking niet voor kerken, moskeeën en synagogen. Maar premier Rutte deed een beroep op religieuze leiders om toch terughoudend te zijn: "Niet alles wat mag, moet ook." Evenementen, zoals kermissen, buurtbarbecues en festivals, zijn helemaal verboden.

Het kabinet roept mensen ook op zoveel mogelijk thuis te werken. Het uitgangspunt is: werk thuis, tenzij het echt niet anders kan.

Ook in de winkels is het nog te druk, vindt het kabinet. Daarom zal er overleg plaatsvinden met de ondernemers om het deurbeleid weer aan te scherpen. Winkels die het niet goed op orde hebben, kunnen gesloten worden.

Maar uiteindelijk gaat het volgens Rutte en De Jonge nog steeds om ons eigen gedrag. "Het is aan ons, aan ons allemaal", zei de premier. "Wees niet die eigenwijze persoon die de randjes opzoekt, maar wees die verantwoordelijke Nederlander."

Persconferentie gemist? De belangrijkste uitspraken op een rij: