Jonge vrouwen aan de online-schandpaal door gemengde relatie

• Romy Beijersbergen, Maxime de Vries en Soehayla Halouchi

  redacteuren NOS Stories

Honderden jonge vrouwen worden op de chatdienst Telegram uitgescholden, gediscrimineerd en bedreigd omdat ze een gemengde relatie hebben; ze zijn samen met iemand met een andere achtergrond of huidskleur. Dat blijkt uit een onderzoek van NOS Stories. Het lijken vooral vrouwen te zijn met een niet-westerse achtergrond die het slachtoffer zijn van dit soort groepen. NOS Stories zat de afgelopen weken in zulke groepen en sprak met vrouwen die erin terechtkwamen.

In die groepen delen gebruikers foto's, video's en persoonsgegevens van meisjes die daten met of vallen op jongens uit een andere cultuur dan hun eigen. Ze zijn vooral te zien met zwarte jongens. Het doel van de groepen is om de meisjes te schande te maken bij hun sociale omgeving of familie, en een duidelijk signaal af te geven dat zo'n relatie niet 'hoort'.

Juist Telegram is populair bij deze groepen, want je kunt er anoniem groepen aanmaken en niet te herleiden berichten sturen. Dat maakt het voor slachtoffers en instanties moeilijk om het probleem aan te pakken.

NOS Stories zocht uit waarom juist meisjes in gemengde relaties geshamed worden en sprak met slachtoffers. Ook vroegen ze jongeren op straat hoe zij over gemengde relaties denken:

Ook Samira (niet haar echte naam) zag een video van zichzelf op Telegram verschijnen. Daarin was te zien dat zij over straat loopt met een zwarte klasgenoot. Die jongen is niet haar vriend, maar toch werd ze op het platform uitgescholden en geïntimideerd.

"Mensen reageerden eronder met dingen als 'hoer' en andere nare dingen", zegt ze. "Voor ik het wist kreeg ik allemaal berichtjes van mensen die me in die groepen hadden gezien. Het werd echt in tientallen groepen gedeeld, allemaal met heel veel bereik. En het ergste is: ik weet nog steeds niet wie het heeft gedaan."

Sociologe Meryem Ajaoaou geeft voorlichting aan jongeren over liefde. Volgens haar rust er in bepaalde culturen een taboe op gemengde relaties, omdat het een relatief nieuw fenomeen is. "Het wijkt af van wat al generaties lang de norm is, namelijk daten en trouwen met iemand van dezelfde afkomst."

Shamen in Telegramgroepen verbaast haar dan ook niet. "Shamen en roddelen zijn machtsmiddelen die gebruikt worden om de ander in toom te houden." Je denkt door dat shamen wel twee keer na voor je zo'n relatie begint, in angst voor hoe de groep gaat reageren, zegt ze.

Ook legt Ajaoaou uit waarom vooral meisjes de dupe zijn van dat shamen. "Er zijn sterke verwachtingen voor meisjes in veel gemeenschappen. Als je niet helemaal voldoet aan die rollen, word je makkelijker slachtoffer van shaming." De rol van jongens gaat juist om het beschermen van de cultuur. "De jongens die op Telegram meisjes exposen denken dat de verantwoordelijkheid van de groep op hun schouders ligt. Ze denken dat ze daarom het recht hebben om te shamen." Dat probleem is volgens haar universeel en gebeurt in heel veel culturen en groepen.

De video van Samira verschijnt nog steeds in allerlei groepen, ook al is de video drie jaar oud. "Ik weet niet goed hoe ik ervan af moet komen. Ik durf er ook niet met mijn ouders over te praten, want veel mensen geloven nog steeds niet dat het niet mijn vriend is. Ik ben bang dat mijn familie mij ook niet gaat geloven", legt ze uit. Ze wil daarom haar verhaal doen, zodat er meer over dit taboe gepraat wordt.

Ook sociologe Ajaoaou denkt dat praten kan helpen. "Juist in zo'n diverse samenleving als die van ons, zijn gemengde relaties steeds meer een thema", zegt Ajaoaou. "Ik denk dat jongeren ook aan families uitleggen: deze persoon verrijkt juist onze cultuur. Hoe meer we erover praten, hoe normaler we gemengde relaties gaan vinden. En dat heeft shamen geen zin meer."