Controle op de eerste ronde loonsteun begint: 'Het is een enorme klus'

Een ongekende hoeveelheid geld is aan het begin van de coronacrisis door de overheid overgemaakt aan noodlijdende bedrijven. Maar of die daar echt recht op hadden, wordt vanaf vandaag gecontroleerd. 139.000 bedrijven hebben bij elkaar zo'n 7,8 miljard euro van het UWV ontvangen als subsidie om de lonen van hun werknemers door te betalen, in de eerste ronde van de zogeheten NOW-regeling.

Voor het UWV is het "een enorme klus" die jarenlang gaat duren, zegt UWV-bestuurder Janet Helder. "Het vaststellen van de definitieve hoogte van de subsidie is veel lastiger dan het opstellen van de regeling in maart." Het afhandelen van alle rondes loonsteun, niet alleen de eerste ronde die nu begint, duurt zeker tot 2023 of 2024, verwacht Helder.

Aanvraag was eenvoudig

Als er snel geld bij de werkgevers terechtkomt, worden massaontslagen voorkomen, was het idee. Daarom was het proces om de loonsteun aan te vragen relatief eenvoudig. Werkgevers moesten aangeven hoeveel omzetdaling ze verwachtten (minimaal 20 procent) en hoe hoog de loonkosten waren. Als een bedrijf toch meer omzet heeft gemaakt of als de loonkosten zijn gedaald, moet er worden terugbetaald.

Het zou Helder niet verbazen als ongeveer de helft van de bedrijven in ieder geval een deel van de steun moet terug betalen. Uit een rondvraag van de NOS langs tientallen bedrijven blijkt dat ongeveer de helft de kans dat het bedrijf (een deel van) de NOW-gelden moeten terugbetalen redelijk groot of heel groot inschat. Het merendeel van deze bedrijven noemt als reden dat ze te veel omzet hebben gedraaid om de NOW-gelden te mogen houden.

Lastig inschatten

"Het was voor ondernemers in het begin van de crisis lastig om die inschatting te maken", zegt accountant Annette Houwaart, die ook mkb-adviseur is bij de beroepsorganisatie NBA. Haar ervaring is dat bedrijven aan de voorzichtige kant zaten en juist minder omzetverlies hebben opgegeven dan ze echt verwachtten. "Bedrijven waren toen ook al bang dat ze naderhand geld moesten terugbetalen, om de onzekere periode door te komen."

Volgens Houwaart was het aan het begin nog extra ingewikkeld om in te schatten hoeveel omzet bedrijven zouden draaien, omdat de andere steunmaatregelen ook onder omzet bleken te vallen. Bijvoorbeeld de TOGS, of de TVL, een tegemoetkoming in de vaste lasten. "Normaal gesproken vallen dit soort subsidies niet onder omzet, maar in deze regeling wel. Die waren nog niet allemaal aangekondigd toen bedrijven een aanvraag deden voor de eerste NOW-regeling, dus daar konden ze toen ook geen rekening mee houden."

Werkgevers hebben minimaal 24 weken om een aanvraag voor een definitieve berekening in te dienen, waarna het UWV een jaar de tijd krijgt om die af te handelen. Het UWV verwacht daarom ook niet dat het vandaag gelijk stormloopt bij het digitale loket, ook omdat bijvoorbeeld accountants eerst de cijfers moeten controleren.