Veel meer vrijwilligers voor verkiezingen in maart nodig vanwege corona

Voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021 hebben de gemeenten zeker 70.000 vrijwilligers nodig voor de stembureaus. Dat schrijft minister Ollongren op vragen uit de Tweede Kamer. Er is overdag behoefte aan 40.000 mensen op de bureaus, en voor de verkiezingsavond worden 30.000 tellers gezocht. Daarnaast zijn er nog reserve-stembureauleden nodig, voor het geval er leden met coronaklachten thuis moeten blijven.

Alles bij elkaar gaat het om ongeveer een kwart meer mensen dan normaal. Er zijn per stembureau zeker vier in plaats van drie vrijwilligers nodig. Een stembureaumedewerker moet bij de deur staan om mensen te wijzen op de 1,5 meter afstand, het desinfecteren van de handen en om te zorgen dat er niet te veel mensen tegelijk naar binnen gaan.

Ook vragen de vrijwilligers van de stembureaus of de mensen de gezondheidscheck hebben bekeken. Het is overigens niet de bedoeling dat stembureaumedewerkers die gezondheidscheck met stemmers gaan doorlopen, zegt de minister op een vraag van de VVD.

Kerkgebouwen als stemkokaal

Er zijn niet alleen meer vrijwilligers nodig, maar ook meer en ruimere stemlokalen. Het CDA wijst erop dat de gemeente Den Haag in 2012 stemlokalen in kerkgebouwen heeft geschrapt om zo de scheiding tussen kerk en staat beter te waarborgen. De partij vraagt aan Ollongren of dit nu nog wel houdbaar is.

De minister geeft hier geen oordeel over, maar wijst erop dat gemeenten volgens de wet stemlokalen in kerkgebouwen of andere gebouwen met een religieuze functie mogen inrichten. Voorwaarde is wel dat het stemlokaal neutraal is ingericht en er op de verkiezingsdag geen religieuze activiteiten plaatsvinden.

In de coronawet wordt vastgelegd dat er voor de komende verkiezingen speciale stemlokalen mogen worden ingericht waar niet iedereen zomaar in mag. Dat kan bijvoorbeeld een stemlokaal zijn waar alleen de bewoners van een verpleeghuis mogen stemmen.

Geen optie

Verschillende fracties vragen naar alternatieven omdat het stemmen in coronatijd ingewikkeld is. Maar die zijn moeilijk te vinden. De stembusgang over twee dagen verspreiden is voor gemeenten niet haalbaar, zegt Ollongren. Dan zijn er nóg meer vrijwilligers nodig. Op de verkiezingsdag zullen de kiezers zo veel mogelijk over de dag en over de verschillende stembureaus verspreid moeten worden.

Het stemmen per telefoon en mail is te onbetrouwbaar, zegt de minister. Stembureaus aan huis voor oudere kiezers ziet zij ook niet zitten. Mensen die zelf niet in staat zijn om naar het stembureau te gaan, kunnen een volmacht invullen. Voor ouderen in een verzorgings- of verpleeghuis kunnen gemeenten bij wijze van uitzondering dus kiezen voor mobiele stemlokalen.

Uiterlijk begin november wil Ollongren weten of de gemeenten genoeg locaties hebben kunnen vinden. Ook komt er een landelijke wervingscampagne voor stembureauleden.