Zwitsers stemmen over inperken EU-migratie: 'David tegen Goliath'

Zwitserland stemt vandaag over een voorstel dat een einde zou maken aan de afspraken met de Europese Unie over vrij verkeer van personen. Het referendum is een initiatief van de rechts-populistische SVP. Deze partij is al decennia de grootste in het federale parlement, maar heeft de laatste jaren wel aan macht ingeboet.

De Volkspartij SVP is van mening dat migranten een te grote belasting vormen voor Zwitserland. De partij presenteert de keuze van vandaag als een alles-of-niets-kwestie: "We moeten vechten, vechten, vechten. Het is een strijd tussen David en Goliath!".

Goedkope buitenlandse arbeidskrachten zouden banen innemen van Zwitsers en de tienduizenden extra migranten die er jaarlijks bijkomen zouden een te grote belasting zijn voor de infrastructuur, sociale voorzieningen en de welvaartsstaat. Ook wil de traditioneel nationalistische SVP dat Zwitserland als niet-EU-land zelf kan beslissen over wie er wel of niet het land binnenkomt.

De Zwitserse regering, die bestaat uit een min of meer vastgeklonken coalitie waar ook de SVP deel van uitmaakt, heeft zich resoluut tegen het Begrenzungsinitiative uitgesproken. De regering zegt dat Zwitserland zijn grote welvaart juist te danken heeft aan migranten uit de EU en waarschuwt voor een kettingreactie waardoor de Zwitsers onder meer de toegang tot de Europese interne markt zullen verliezen. Daardoor zouden veel banen verloren gaan. Het nationaal inkomen zou binnen twintig jaar 5 tot 7 procent lager zijn dan bij voortzetting van de huidige EU-afspraken.

Ook zou Zwitserland een stuk onaantrekkelijker worden voor internationale instituties, zegt correspondent Wouter Zwart. Hij wijst erop dat er met name in Genève, maar ook in Zürich tal van internationale organisaties zitten, waaronder de FIFA en de Verenigde Naties.

Als het voorstel wordt aangenomen, moet Bern in gesprek met Brussel om nieuwe afspraken te maken rond migratie. De kans is levensgroot dat ze daar niet uitkomen en dan moet de uitslag van het referendum geïmplementeerd worden.

Als het vrije verkeer van personen niet langer gewaarborgd is, vervallen ook een reeks andere bilaterale afspraken die Zwitserland met de EU heeft gemaakt, bijvoorbeeld over handel, landbouw, wetenschap en luchtvaart. Die maken alle deel uit van een groter pakket van verdragen. Als een van de verdragen wordt opgezegd, vervallen ook de andere, benadrukt correspondent Wouter Zwart. "Er is een soort domino-effect ingebouwd."

Volgens peilingen is een ruime meerderheid van zo'n 60 procent van de Zwitsers tegen het voorstel van de SVP. "Maar we weten sinds brexit dat we voorzichtig moeten zijn met peilingen", zegt Zwart. "Met brexit in het achterhoofd, is men dit weekend echt wel heel nerveus in Zwitserland."

De verwachting is dat de uitslag al aan het begin van de middag komt. In Zwitserland stemmen veel mensen per post en dat kan al weken van tevoren.

Wolven afschieten

Er zijn meer voorstellen waar de Zwitsers vandaag over stemmen. Er is ook een plan voor twee weken vaderschapsverlof en een voorstel dat het gemakkelijk moet maken om wolven af te schieten.

In Zwitserland zijn jaarlijks meerdere referenda. De uitslag is bindend voor de regering.