Schoollunch met avocado en vette vis in plaats van je broodtrommeltje helpt

Avocado en vette vis bij de lunch en 2x3 uitrekenen door zes keer te springen. Als scholen meer aandacht besteden aan goede voeding en beweging, worden kinderen gezonder en minder dik, blijkt uit een Limburgse proef. "Terwijl je ziet dat de cijfers in de controlegroep achteruit renden."

De provincie Limburg initieerde De Gezonde Basisschool van de Toekomst omdat er in de regio rond Heerlen veel vaker gezondheidsklachten als obesitas, hart- en vaatziekten en longaandoeningen voorkomen. Doel was kinderen van jongs af aan gezondere patronen aan te leren.

"Het ging hier niet goed qua overgewicht en buikomvang. Het ging echt de verkeerde kant op", zegt onderzoeker Onno van Schayck, hoogleraar Preventieve Geneeskunde aan de Universiteit Maastricht. "Het lijkt dat we dat kunnen keren. De kinderen veranderen niet alleen op school hun gedrag, ze beïnvloeden ook hun ouders."

"Ze kiezen makkelijker voor de gezonde manier omdat ze dat gewend zijn", beaamt moeder Mara. "Dan pakken ze een tomaatje als ze thuiskomen in plaats van een koekje."

Geen boterham met hagelslag

In overleg met het Voedingscentrum voerden vier basisscholen in de regio het aangepaste programma in. Op twee scholen gingen de kinderen alleen meer bewegen. Bij twee andere scholen werd niet alleen de lesdag opgerekt om meer te sporten, er kwamen ook alternatieven voor de boterham met hagelslag tussen de middag.

Van Schayck: "Zo kregen ze een gezonde lunch waarin 80 procent uit de Schijf van Vijf komt. Een zelfsmeerlunch, dus het is niet zo dat ze iets verplicht moeten eten. Maar ze worden wel gestimuleerd om nieuwe dingen uit te proberen. Wij volwassenen zijn vaak conservatief in onze keuzes, maar als kinderen een leuke manier krijgen om iets nieuws te proberen, staan ze er heel erg voor open."

Wat vinden kinderen van méér bewegen en een gezonde schoollunch?

Natuurlijk zijn er kinderen die hun boterham met chocopasta missen. En Van Schayck zag aanvankelijk ook bij volwassen scepsis. Bij leraren, die meer werk voelden aankomen. Of bij ouders, die vreesden dat de school hun de les zou voorschrijven. Maar tijdens het project van vier jaar veranderde dat.

"We hebben het draagvlak enorm zien toenemen, vooral toen we de eerste positieve resultaten zagen. Samen met de gemeente en tussenschoolse opvang kwam er extra menskracht. En ouders meldden zich enthousiast als vrijwilligers om te helpen."

De kosten van de lunch, 4,50 euro, worden bij basisschool De Schatgraver grotendeels door de verschillende overheden betaald, ouders hebben een eigen bijdrage van 1,75 euro. Moeder Mara is graag bereid dat te betalen.

"Voor dat bedrag krijg ik zelf de broodtrommel niet gevuld. Bovendien krijgen ze dingen die je niet een hele dag in de trommel kunt laten zitten. Nu krijgen ze die vers voorgezet."

Bijkomend voordeel van de lunch is dat ongelijkheid in de klas verdwijnt, zag directeur Marc Hendriks van De Schatgraver. "Vroeger had je echt kinderen die alleen een appel of een beker cola meehadden. Die kinderen profiteren hier het meest van. Maar ook de anderen genieten. Wanneer kreeg jij nou voor het laatst zalmsnippers op brood?"

Ook het pesten nam af, zag Van Schayck. "De sfeer op school werd gewoon beter. Kregen scholen eerst een 6 of 7 van kinderen, nu zijn ze echt enthousiast geven ze de school een 8 of 9. We zien ook dat nieuwe ouders bewust voor deze proefscholen kiezen."

Inmiddels zijn er in Limburg ruim twintig scholen die het model willen overnemen. Morgen wordt er ook een website gelanceerd om scholen in andere delen van het land enthousiast te maken. "Dit gun je ieder kind", zegt Hendriks.

Van Schayck: "Als ik terugdenk aan de meesters en juffen in mijn eigen lagereschooltijd, die ons met alle goed bedoelingen met de armen over elkaar stil lieten zitten, dan was het maar een saaie, geestdodende bedoening."