Europese patiëntenorganisatie: wees open over coronavaccin-onderhandelingen
De Europese Commissie zou veel transparanter moeten zijn over de onderhandelingen met farmaceuten over een coronavaccin. Dat zegt de Europese patiëntenorganisatie EPHA. Ook in het Europees Parlement klinkt er kritiek: door de geheimzinnigheid van de Commissie weet niemand wat er in de contracten staat die namens alle Europeanen worden afgesloten.
De onderhandelingen tussen de Commissie en zes farmaceutische bedrijven vinden volledig achter gesloten deuren plaats. De Britse zakenkrant Financial Times onthulde onlangs dat farmaceutische bedrijven bij die onderhandelingen aan overheden hebben gevraagd om de kosten op zich te nemen als een vaccin verborgen gebreken heeft en mensen juist ziek maakt. Mensen die ziek worden kunnen dan naar de rechter om een schadevergoeding te eisen van de farmaceut, maar overheden zouden die uiteindelijk betalen.
"Volledige transparantie is cruciaal", zegt Bas Eickhout, Europarlementariër voor GroenLinks nu. Hij wil weten in hoeverre bedrijven daadwerkelijk bij de Europese Commissie hebben kunnen bedingen dat ze niet zelf hoeven op te draaien voor eventuele schadevergoedingen. "We moeten ervoor zorgen dat er vertrouwen is in het vaccin. Dat kan alleen door transparant te zijn en door verantwoordelijkheid bij de ontwikkelaar te leggen. Die moet de verantwoordelijkheid niet afschuiven naar de overheid."
Onredelijke eisen
Bij ambtenaren van de Europese Commissie is te horen dat het overnemen van een deel van de risico's door overheden helemaal niet zo gek is. De overheden willen zo snel mogelijk een coronavaccin, waardoor bedrijven nu niet tien jaar, maar slechts één jaar uittrekken voor de ontwikkeling daarvan. Daardoor is moeilijk te onderzoeken welke bijwerkingen een vaccin op lange termijn heeft. Het risico dat bij kleine specifieke groepen patiënten problemen ontstaan, groeit daardoor.
Tegelijk zeggen die ambtenaren dat er niet bezuinigd mag worden op veiligheid en dat veiligheid altijd voorop moet staan. Dat vindt ook de Europese Patiëntenorganisatie EPHA. Juist daarom zouden contracten openbaar moeten zijn, zegt Yannis Natsis van de patiëntenorganisatie.
"Er is aan alle kanten druk om snel met een vaccin te komen", zegt Natsis. "Maar dat moet er niet toe leiden dat farmaceutische bedrijven onredelijke eisen kunnen stellen. De beste manier om te bewijzen dat dat niet gebeurt, is het contract - of in ieder geval de gevoelige delen daarvan - te publiceren. Zo kunnen ze ons ervan verzekeren dat de volksgezondheid de hoogste prioriteit heeft."
'Je gooit je eigen ruiten in'
Maar of publiceren zo makkelijk is, is de vraag. Farmaceuten kunnen dan ook elkaars contracten zien. Betaalt de EU voor het ene vaccin 5 euro per stuk, dan zal de volgende farmaceut dat als minimumprijs zien, zo is de vrees.
CDA-Europarlementariër Esther de Lange vindt meer transparantie daarom op dit moment nog niet gewenst. "Ik zou het contract natuurlijk graag zien, maar toch is mijn stelling: je gooit je eigen ruiten in als je alles openbaar maakt. Het vaccin wordt dan misschien duurder, bedrijven zijn misschien minder geneigd om met je te spreken en we willen nu vooral een vaccin."
De Commissie hoopt eind dit jaar de eerste vaccins binnen te hebben, maar dat zal dan nog om een kleine hoeveelheid gaan. Pas volgend jaar zouden dan echt grote delen van de bevolking ingeënt kunnen worden.
