Nationaal Groeifonds 'voor de noden van komende generaties'
"Investeren voor de dag van morgen, om niet te zeggen voor de dag van overmorgen." Zo kondigde minister Hoekstra het Nationaal Groeifonds aan. "Het gaat om de noden van straks, van de komende generaties", beaamde minister Wiebes. Het fonds van uiteindelijk 20 miljard ging al lang over de tong in Den Haag en werd vanochtend gepresenteerd.
Het idee is dat er wordt geïnvesteerd in ontwikkelingen die bijdragen aan groei en aan het halen van de klimaatdoelen van Parijs. "De manier waarop we ons geld verdienen zal de komende decennia veranderen", zei Hoekstra. "We vergroten op een duurzame manier ons verdienvermogen."
Het Wopke-Wiebesfonds is hard nodig, zeggen naamgevers (Wopke) Hoekstra en Wiebes. "Het is nodig om in de toekomst gezondheidszorg, onderwijs en pensioenen te kunnen betalen en daarnaast geld over te houden voor de huishoudportemonnee."
Uit de crisis investeren
Een onafhankelijke commissie beoordeelt wie geld zou moeten krijgen. De commissie geeft slechts advies, dat het kabinet kan overnemen, maar ook naast zich neer kan leggen. De Tweede Kamer kan investeringen ook nog blokkeren. Wiebes benadrukte dat niet alleen de coalitie voorstander is van "Nederland uit de crisis investeren". Volgens hem leeft het breed in Den Haag, onder meer bij de PvdA en GroenLinks.
Beide partijen reageren overigens kritisch. "Alle inspanningen moeten worden gericht op de omschakeling van de oude naar de nieuwe economie", zegt GroenLinks-leider Klaver. "Maar dit kabinet komt met een miljardenfonds voor het verdienvermogen van de bv Nederland."
Concrete projecten
PvdA-Kamerlid Nijboer noemt het fonds teleurstellend. "Het kabinet komt met geen enkel concreet project. Terwijl de werkloosheid nu hard oploopt."
Concrete projecten zijn inderdaad niet bekendgemaakt vandaag. De komende tijd kunnen mensen en organisaties zich aanmelden met ideeën op drie terreinen: kennisontwikkeling, fysieke infrastructuur en onderzoek, ontwikkeling en innovatie. Het moet gaan om eenmalige investeringen, niet om structurele overheidsuitgaven. Het minimum voor een aanvraag is 30 miljoen euro, een maximum is niet gesteld.
Werkgevers onderschrijven het belang van het groeifonds. "Met dit fonds kan het kabinet de basis leggen voor zaken als een nieuwe waterstofinfrastructuur, hoogwaardig openbaar vervoer en nieuwe innovaties," aldus Hans de Boer, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW. Greenpeace-woordvoerder Faiza Oulahsen is bang dat economische groei de doorslag zal geven bij de keuzes voor projecten van het groeifonds: "Het is nu juist cruciaal dat we investeren in een groene en eerlijke samenleving."
Grote batterij
Er is de afgelopen tijd al een aantal ideeën geopperd: een verlenging van de Noord/Zuidlijn in Amsterdam of een snelle treinverbinding naar Groningen. Maar er gaan ook geluiden op om te investeren in peuteronderwijs, waterstofinfrastructuur of een hele grote batterij in Limburg.
Bijna een jaar geleden, op Prinsjesdag, werd het fonds aangekondigd voor begin dit jaar, maar de coronacrisis gooide roet in het eten. Toen werd gesproken over 50 tot 100 miljard euro, dat in een keer geleend zou worden.
Of het fonds gaat oplopen tot 20 miljard euro hangt mede af van volgende kabinetten en of zij de noodzaak ervan zien. De eerste tranche is nog aan dit kabinet: op 1 januari moet er 4 miljard euro in het fonds zitten.
Kijk hier een stukje van de presentatie van de ministers terug.
