Wat wist Belgische oud-minister over dood Slowaakse man na politiegeweld?
De beelden riepen twee weken geleden heel wat vragen op in België. Ze toonden het hardhandige optreden door de Belgische politie tegen een Slowaakse man in zijn cel. Was het echt nodig om hem zo hard aan te pakken? Overleed de man door het geweld? En waarom bracht één van de agenten de Hitlergroet?
Al die vragen zijn nog niet beantwoord en sinds het opduiken van de video zijn er alleen maar meer vragen bij gekomen. Een deel van die nieuwe vragen moet oud-minister van Binnenlandse Zaken Jambon vandaag beantwoorden in het Belgische parlement. Jambon is nu minister-president van Vlaanderen en zijn politieke toekomst lijkt door de zaak in gevaar te zijn.
De beelden uit de cel zijn al tweeënhalf jaar oud, maar lekten pas twee weken geleden uit. Jambon was direct kritisch. Als oud-minister van Binnenlandse Zaken had hij er van willen weten, zei hij op de Vlaamse zender VTM, maar niemand had hem iets verteld. "Er is tot op mijn niveau nooit, geen enkel teken daarover geweest."
Dat blijkt niet waar. Jambon werd wel degelijk ingelicht. Sterker nog, hij sprak over de zaak met de Slowaakse ambassadeur. De Vlaamse minister-president keerde afgelopen zaterdag in allerijl terug van vakantie in Italië om op een persconferentie uit te leggen dat hij zich van die ontmoeting niets meer herinnert. Dat zal hij vandaag herhalen, maar de vraag is of hij daarmee wegkomt.
Bovendien vragen veel parlementsleden zich af: waarom deed Jambon niets toen hij werd ingelicht over de zaak? Hij had bijvoorbeeld een onderzoek in kunnen stellen. Zelf zegt de Vlaams-nationalist daarover dat hij destijds de beelden niet heeft gezien en dus niet kon inschatten hoe ernstig de zaak was. Ook daarbij zetten veel parlementsleden vraagtekens.
Reconstructie
De zaak van de 38-jarige Slowaakse man Jozef Chovanec is er de afgelopen twee weken bepaald niet kleiner op geworden. Zijn weduwe wacht op Belgische gerechtigheid, maar het onderzoek kwam maar niet op gang. Het lekken van de beelden lijkt alles in een stroomversnelling te brengen.
Want sindsdien kon er veel. Twee hoge politiefunctionarissen zijn overgeplaatst, de agente die de Hitlergroet bracht mag geen diensten meer doen waarin ze mensen te woord moet staan en er komt een reconstructie van wat er gebeurde in de cel. Daarnaast meldden zich ook nog eens verschillende getuigen en blijkt dat ook het ambulancepersoneel fouten heeft gemaakt.
Om met dat laatste te beginnen: experts stellen dat Chovanec waarschijnlijk aan een psychose leed. Hij had veel sneller een kalmeringsmiddel moeten krijgen. In de Belgische pers wordt naar Nederland verwezen, waar protocollen bestaan voor mensen in een psychose. België heeft die niet.
Verward maar niet agressief
De getuigen zeggen dat ook het vliegtuigpersoneel niet goed reageerde. Chovanec zat op het moment van zijn arrestatie in een Ryanair-vliegtuig. Hij wilde of kon zijn instapkaart niet laten zien, waarop het personeel de politie belde. Verschillende getuigen zeggen dat Chovanec destijds vooral verward leek en zeker niet agressief. De procedures van het vliegtuigpersoneel noemen ze "amateuristisch", de politie zou daarna juist wel agressief zijn geweest.
Over die laatste zaken zal Jambon zich vandaag niet hoeven te verantwoorden. Hij moet vooral zijn politieke lijf redden door duidelijk te maken hoe hij de zaak compleet kon vergeten en waarom hij destijds geen onderzoek startte. Dat onderzoek zal er de komende tijd ongetwijfeld alsnog komen.
